Roemer: tuinder gebaat bij strenger arbeidsbeleid

De eisen worden behoorlijke aangescherpt. Dat kan volgens Roemer tot hogere kosten leiden, maar de land- en tuinbouw is volgens Roemer vooral gebaat bij strengere regels en daarmee een gelijk speelveld.

U heeft voor dit advies veel locaties bezocht waar arbeidsmigranten werken. Wat zijn uw bevindingen bij de land- en tuinbouw?

“Ik heb een aantal mooie plekken gezien waar de werkgevers alles heel goed op orde hebben; Wat betreft arbeidsomstandigheden, hoe mensen met elkaar omgaan hoe de contracten worden aangeboden en hoe de huisvesting is georganiseerd. Sommige plekken zijn heel mooi. Dat is voor mij het bewijs dat het dus kan. Maar ik weet dat de ongewenste afhankelijkheid via uitzendbureaus ook in de land- en tuinbouw plaatsvindt, net als in andere branches.”

_{Lees verder onder foto}

Emile Roemer: “Bedrijven willen dingen graag goed regelen omdat ze de mensen graag willen houden, maar ze hebben ook last van de race to the bottom.” – Foto: ANP

Vindt u dat de agro- en foodsector zich goed inzet voor betere arbeidsomstandigheden?

“Ik weet dat ondernemers er ook mee worstelen. Ze willen graag dezelfde mensen terugkrijgen die ze al jaren hebben en die ze ook hebben opgeleid. Het is ook steeds een wisselwerking. Bedrijven willen dingen graag goed regelen omdat ze de mensen graag willen houden, maar ze hebben ook last van de race to the bottom. De prijzen zijn vaak heel schrijnend waardoor er maar heel weinig marge op zit door onder andere de grote Jumbo’s en Albert Heijns van deze wereld. Boeren en tuinders zijn er juist bij gebaat dat de malafide bedrijven van de markt worden gehaald, zodat er een gelijk speelveld ontstaat. Dan zie ik overal medewerking en dat men ook bereid is om te praten over de kwaliteit. Maar dan moet iedereen zich er wel aan houden. Dat gelijke speelveld vinden ze van groot belang. ”

Bedrijven die het verkeerd met ons voor hebben, krijgen het knap lastig

Als u de land- en tuinbouw vergelijkt met andere branches waar veel buitenlandse werknemers werken. Scoort de agrosector dan beter of slechter?

“Dat vind ik lastig te beoordelen. Dan zou ik uitgebreider onderzoek moeten doen. Ik heb vooral gekeken naar waar en waarom er dingen heel erg goed gaan en wat we daar van kunnen leren én ik heb gekeken naar plaatsen waar het niet goed gaat en waar sprake is van ondermijning, uitbuiting of misstanden. Daar heb ik gekeken hoe ik via regels of afspraken deze dingen kan voorkomen. Waar lopen bedrijven tegenaan?”

Kunt u daar een voorbeeld van geven?

“Je hebt bijvoorbeeld huisvestingsvraagstukken. Het is in het buitengebied lang moeilijk geweest om werknemers op hun eigen erf te huisvesten. Wij hebben zeker niet gezegd dat het niet mag, maar als je op je eigen erf om in je omgeving huisvesting wil organiseren dan moet het wel kwalitatief goede huisvesting zijn. Dan moet je niet ’s nachts in de regen het halve erf over moeten om naar het toilet te gaan. Dat soort eisen moet wel gesteld worden en dat moet ook voor iedereen gelden. Dan heb je level playing field.”

Lees ook: Roemer wil verplichte certificering uitzendbureaus

De huisvestingsproblemen zijn groot. Is dat voor u reden om de huisvestingsmogelijkheden op eigen erf te verruimen?

“Ruimere regels wil ik niet zeggen. Maar ik denk dat er zeker op het platteland ruimte is voor een campusachtige huisvesting. Ik roep het kabinet ook op om daar serieus naar te kijken. Maar het moet dan wel voldoen aan de kwaliteitseisen. De eisen mogen wat mij betreft best wat opgeschroefd worden.”

Een gelijk speelveld en menselijke maat lijken me niets te veel gevraagd

De eisen aan uitzendbureaus worden strenger. Bent u niet bang dat ondernemers nu via andere wegen of constructies personeel gaan inzetten?

“Ze kunnen mensen zelf in dienst nemen. Maar dan nog geldt dat je aan bepaalde administratieve eisen moet voldoen. Dan komen ze er snel achter dat er minimumeisen zijn gesteld wat betreft arbeidsomstandigheden, wonen en zorg en dat iedereen zich daar aan moet houden. Ik vind ook dat er voldoende capaciteit voor handhaving moet zijn, om daadwerkelijk in te kunnen grijpen als iemand denkt er toch een loopje mee te kunnen nemen.”

Welke gevolgen van de extra maatregelen verwacht u bij bedrijven die werken met arbeidsmigranten.

“Bedrijven die het verkeerd met ons voor hebben, krijgen het knap lastig en bedrijven die het goed willen doen, zullen zich beloond voelen. Goede bedrijven hebben ook last van de race to the bottom. En inderdaad, arbeid kan iets duurder worden. Dat is iets dat we er als samenleving voor over moeten hebben. We willen ook dat we ons allemaal aan de arbeidsvoorwaarden houden. Als je je daar niet aan hoeft te houden, wordt het goedkoper. Maar dat is iets dat we in onze samenleving niet willen. Een gelijk speelveld en menselijke maat lijken me niets te veel gevraagd.”