ZON wil sterke klok koppelen aan termijnhandel

Veilingprijzen dit seizoen zijn buitengewoon; geen vuiltje aan de lucht voor veel telers. Dat ziet ook Michiel F. van Ginkel, algemeen directeur van ZON fruit & vegetables. Toch is dit volgens hem een weloverwogen moment voor vernieuwingen in de afzet, zoals termijnhandel. Het is een kans om risico’s te verminderen, zoals prijsextremen bij toenemende weerrisico’s. ZON wil op dit punt de nek uitsteken en heeft tot in detail de termijnhandel in tomaat onderzocht. Sinds 2016 al volgt ZON een intensief voorbereidingstraject. De Limburgers betrokken telers, lieten prognoses berekenen en spraken al met de termijnhandelbeurs in Frankfurt (EEX).

Michiel van Ginkel, algemeen directeur van ZON fruit & vegetables, ziet kansen voor termijnhandel naast de klok. – Foto: lé Giesen

Nog geen gezamenlijk initiatief

De afzetorganisatie hield andere afzetorganisaties daarvan op de hoogte. Tot een gezamenlijk initiatief kwam het nog niet. Bij peren is de aanzet naar een termijnmarkt recent pas genomen na een prijscrisis. De glasgroentemarkt bleek de laatste jaren stabiel met behoorlijke prijsuitschieters door weersextremen elders in de EU.

Effect weerrisico’s

De kopers zullen daardoor meer dan ooit beseffen dat weerrisico’s een uitwerking hebben op de prijzen, stelt Van Ginkel. Het Europese Milieuagentschap (EEA) voorspelde vorige week bovendien dat de Zuid-Europese tuinbouw op serieuze uitval moet rekenen bij opwarming van de aarde van meer dan 1,5 graden. Het gevolg: sterkere prijsschommelingen op de spotmarkt en een sterkere behoefte bij kopers om risico’s af te dekken.

Telers handelen op de energiemarkt in contracten, handel doet dat ook met futures voor de wisselkoersrisico’s

Voordeel termijnmarkt

Beweegt de handel niet juist naar meer vaste contracten met supermarkten? Van Ginkel: “Contracten zijn afzetvormen waar de volumes en prijzen lang niet altijd vast zijn. Het voordeel van termijnhandel is dat je zekerheid hebt over prijzen en dat kan al een jaar van te voren. Dat heeft ook een voordeel voor het werkkapitaal van bedrijven.”

Telers al gewend aan futures

De stap naar termijnhandel is niet zo groot als veel mensen denken, stelt de directeur. “Telers en handel zijn al gewend aan dergelijke systemen met futures (termijncontracten). Telers handelen op de energiemarkt in contracten, handel doet dat ook met futures voor de wisselkoersrisico’s.”

Internationale aanbieders nodig

Met de beurs van Frankfurt (EEX) is uitgebreid contact geweest, maar ZON wil de stap pas zetten bij voldoende impact aan aanbodkant. Bij een Europese handelsbeurs als Frankfurt horen internationale aanbieders. Van Ginkel: “Met Nederlandse, Belgische en Spaanse aanbieders is de stap naar een termijnmarkt pas echt zinvol, denken wij. Als Belgische afzetorganisaties instappen zou dat gunstig zijn. We hebben met ZON al intensieve contacten met Spaanse telers, doordat we Spaans product veilen.”

Honderden miljoenen euro’s

Van Ginkel toont een lijvig onderzoeksrapport door het risicomanagementcentrum van Wageningen Universiteit CORMEC in samenwerking met de Universiteit van Illinois (VS) met de Nederlandse hoogleraar Joost Pennings. Uit de raming volgt dat de handel in tomatencontracten honderden miljoenen euro’s kan beslaan, zoals de graanmarkt.

Venlo is ook de meest logische geboorteplek voor zo’n termijnmarkt. ZON heeft de sterkste veilklok in Nederland. Een termijnmarkt werkt immers alleen bij betrouwbare prijsnoteringen. “Er is objectieve prijsvorming nodig. We hebben een serieuze marktklok voor tomaten waar dagelijks 140 mensen kopen.”