Franse coöperaties voelen zich bedreigd

De Franse agrarische coöperaties voelen zich ernstig bedreigd. De regering in Parijs heeft, zo vrezen ze, een bom onder het coöperatieve systeem gelegd met het voorstel om de huidige contracten tussen de boeren/leden en hun coöperatie te vervangen door een gewone zakelijke overeenkomst. Dat zou echter het hele model waar de Franse landbouw grotendeels op is gebaseerd, onderuit halen. Dat zegt voorzitter Dominique Chargé van Coop de France, de koepel van alles wat in Frankrijk coöperatief is.

Met dit voorstel slaat de minister de bodem weg onder het agrarische coöperatieve model

Doel Loi Egalim is betere positie boer en tuinder

Parijs is in het kader van een nieuwe wet op de voedingsindustrie, de Loi Egalim, bezig om de verhoudingen binnen de voedingsketens wat rechter te trekken. Doel is de leveranciers en daarmee uiteindelijk boeren en tuinders een sterkere positie – en daarmee een betere prijs – te bieden tegenover de supermarkten. Maar de regering heeft nu ook voorgesteld dat model door te trekken naar de contracten die de agrarische coöperaties afsluiten met hun leden. Voordeel is dan dat die overeenkomsten ook de bescherming van de wet genieten en bijvoorbeeld bij conflicten door een door de staat aangestelde ‘mediateur’ beoordeeld kunnen worden.

_{Lees verder onder foto.}

Minister van landbouw Didier Guillaume wil boeren en tuinders binnen hun eigen organisatie meer bescherming bieden. – Foto: ANP

Veel agrarische coöperaties zijn molochs

Op de achtergrond speelt dat veel agrarische coöperaties nauwelijks meer te onderscheiden zijn van grote internationale ondernemingen. De grootste, InVivo, overkoepelt zelf 201 coöperaties en komt op een eigen omzet van € 5,2 miljard, Terrena haalt met 29.000 leden € 5,1 miljard en suikergroep Tereos zit op € 5,7 miljard met 12.000 leden. Bij al die molochs is de structuur ingewikkeld en gelaagd, waardoor de boer ‘aan de bodem’ in feite geen enkele invloed heeft. Dat manifesteert zich bijvoorbeeld al tijden in een hoog opgelopen conflict over het bestuursmodel en de strategie bij Tereos, waar zelfs bestuursleden zijn geschorst en ledenvertegenwoordigers massaal zijn opgestapt.

Meer bescherming voor boer en tuinder

Minister van landbouw Didier Guillaume vindt daarom dat hij die boeren en tuinders binnen hun eigen organisatie meer bescherming moet bieden. Hij wil dat de agrariër aan de ene kant en de coöperatie aan de andere kant dezelfde rechten en plichten krijgen die gelden voor normale leveringscontracten.

Dat is echter verkeerd gevallen bij Chargé, zelf vee- en pluimveehouder maar ook tweede man bij Terrena en net voor Kerst gekozen tot voorzitter van Coop de France, de koepel van 2.400 coöperatieve ondernemingen. “Met dit voorstel slaat de minister de bodem weg onder het agrarische coöperatieve model. De coöperatie is een onderneming door en voor de boer.” Lid zijn van een coöperatie heeft volgens Chargé niets te maken met een verkoopcontract, ‘het gaat om een bijdrage uit je productie waarbij de coöperatie zich erop toelegt die zo goed mogelijk te verwaarden’. De beloning voor de boer bestaat niet alleen uit de prijs voor dat product, maar kent volgens hem verschillende niveaus; de bonussen, het aandeel in de resultaten dat de leden ontvangen en het rendement op het ingelegde kapitaal. “Dat alles bagatelliseren tot een verkoopovereenkomst is volstrekte onzin.”

‘Agrarische coöperaties onmisbaar’

Chargé erkent daarbij wel dat er het een en ander moet verbeteren aan de ‘gouvernance’ van de grote agrarische coöperaties, maar daar wordt hard aan gewerkt. “Maar wij bieden ook een onschatbare bijdrage aan de modernisering van de landbouw, aan de technologische vooruitgang. Dat alles in een commercieel vat gieten, biedt echt geen bijdrage aan de vooruitgang van het platteland, waar de regering naar zegt te streven.”

Lees ook: Nederlandse boer staat sterk in de keten