premium
Foto: Flickr
Bij de brexitdiscussie komen doembeelden op van kilometerslange files voor Britse douane- en fytosanitaire controles. Tegen dat scenario proberen de overheden en bedrijven zich in te dekken en niet na Rusland ook terrein op de buurmarkt te verliezen.
Voor de Nederlandse partijen is nog altijd niet duidelijk waarop ze zich moeten voorbereiden, een zachte of een harde brexit in 2019 (plus overgangstermijn), of nog een tussenvariant? De gevolgen van een harde brexit zijn groot met invoertarieven en kosten en vertraging door douanezaken. Het kan ook nog meevallen en een rimpelloze verwijdering van Engeland uit de EU zijn met zelfs behoud van vrij verkeer.
Wat staat een teler of afzetorganisatie dan nu te doen? Volgens Jan Opschoor, directeur van coöperatie DOOR is brexit zeker een onderwerp voor de directievergaderingen. De afzetorganisaties zullen iets gaan ondernemen verwacht hij om de positie op de Britse markt vast te houden. “De ene zal nadenken over het starten van een distributiecentrum in Engeland of in de productie stappen. Of allebei. Ik kan me voorstellen dat exporteurs in zo’n distributiecentrum stappen. Als de kern van je organisatie productie is, zal dat mogelijk productie zijn.” Over eigen plannen wil hij in deze fase niets zeggen.
Plannen om Britse teelt op te schalen
De afzetorganisaties gaan ervan uit dat handel moeilijker wordt en dat de Britse teelt zal groeien als antwoord op de brexit. Het is de vraag of dat ook zo is. Een groei van de productie is in Engeland nog niet van de grond gekomen, blijkt uit cijfers over 2016 van het landbouwministerie Defra. Er is een tekort aan kassen door de knellende ruimtelijke regels in Engeland, maar het lijkt erop dat de Engelse overheid later dit jaar in een Agricultural Bill extra stimuleringsmaatregelen bekend maakt om de eigen productie van groente en fruit in Engeland te stimuleren en misschien wel een investeringsfonds op te zetten met soepeler vergunningen. Dat betekent dus ook kansen voor Nederlandse bedrijven.
Harde brexit kan tomatenexport stuwenNa een brexit worden mogelijk meer Nederlandse tomaten uitgevoerd naar het Verenigd Koninkrijk. Dat blijkt uit de studie ‘Exploring the impacts of two brexit scenarios on Dutch agricultural trade flows’ van onderzoeksinstituut WER (voorheen LEI). Daarin onderzochten onderzoekers met modelsimulaties de effecten van een harde en zachte brexit. Productiewaarde daaltDe Nederlandse tomatensector lijdt wel schade bij een harde brexit ter grootte van ongeveer 1% productiewaarde door lagere prijzen. Nederlandse tomaten kunnen hun positie op de Britse markt wel iets versterken na zo’n brexit, omdat dalende prijzen door een brexit beter worden opgevangen in Nederland dan in bijvoorbeeld Spanje. De export naar het VK kan dan met 3.400 ton groeien, waarbij de uitvoer naar andere EU-landen licht daalt. |
Britse bedrijven op vasteland
Ook de Britse bedrijven zitten niet stil. Zo waarschuwt de Britse Fresh Produce Council ervoor dat haar grote leden productie starten in Polen om de productie en leveringen zo te garanderen. Een voorbeeld is het Britse teeltbedrijf APS Growers, waar The Greenery juist een aandeel in nam. Dat aandeel moet de leveranties van vruchtgroente naar Engeland garanderen voor The Greenery, maar staat los van de brexit, liet de organisatie al weten.
De afzetorganisaties voor vruchtgroenten (FVO) praten deze zomer over nieuwe samenwerkingsmogelijkheden. Bij die gesprekken is brexit niet geagendeerd, laat het begeleidende bureau Florpartners weten. “Ik kan me wel voorstellen dat het ter sprake komt. Zodra het om commerciële samenwerking gaat, zijn de gesprekken aan grenzen gebonden natuurlijk, maar waar het niet-concurrentieel is, kan ik het me voorstellen”, stelt een woordvoerder.
‘Nederlands product prijsbepalend’
Eén Nederlandse teler die de stap naar Britse productie (Thanet Earth) al maakte is Arjan de Gier van A&A Growers. Hij volgt de discussie in Nederland. “Ik weet dat het speelt, Nederland kan zich niet permitteren na Rusland ook Engeland kwijt te raken.” Voor De Gier speelt de brexit op een andere manier. De gevolgen voor de Britse economie en de uitgaven van consumenten zijn crucialer. De gevolgen voor Britse telers kunnen ook gunstig zijn. Zo gaan Britse onderzoekers uit van een prijsstijging van groente en fruit van 4 tot 5% bij een zachte brexit. De Nederlandse producten worden duurder door extra logistieke kosten. De Britse telers profiteren daar vrijwel direct van omdat het Nederlands product de benchmark is voor de Britse prijzen.
Magere prijsbonus
De Gier ziet het in zijn contacten met de retail dat het Nederlands product nog altijd de benchmark is, en moet nog zien of Britse telers direct profiteren. “Er is niet veel geïnvesteerd in de Britse teelt. Dat iedereen nu Brits product wil, betekent nog niet dat ze een meerprijs willen betalen. De supermarkten zijn competatiever dan ooit. Als in Nederland een overaanbod is, wordt ook gezegd dat ze het voor die prijs willen hebben met hooguit een kleine plus. We moeten zien wat het wordt. Er was hier pas op het nieuws dat er een tekort zal zijn aan douaniers. In het algemeen valt het me op hoe weinig voorbereidingen er hier worden getroffen.”
Veel directe inkoop
De grote Britse supermarktketens hebben steeds vaker eigen inkooporganisaties die direct in Nederland kopen en tussenhandel in Engeland eruit snijden. In zo’n kostengevoelige keten is het lastig extra te investeren in een distributiecentrum in Engeland.
Eén ding valt De Gier wel op. “In Nederland stikt het van de bijeenkomsten over de brexit, in Engeland heb ik nog niet zo’n uitnodiging gehad.”
‘Er moet geen rancune ontstaan’In de soms harde onderhandelingen tussen de EU en Engeland over een brexit vreest de Nederlandse handel dat de onderlinge contacten verharden. Nederland handelt al eeuwen met de Britten en heeft belang bij vertrouwen en goodwill. De Europese Unie voert de gesprekken soms keihard en laat lidstaten niet toe bilateraal overleg te voeren. Voor GroentenFruit Huis is dat reden om haar lobby ook op de Britse Europarlementariërs te richten. AspergedinerVorige week belegde de brancheorganisatie daarom een aspergediner in Brussel met deelname van Engelse politici van Labour en Ukip en de eigen directeur Gert Mulder. Volgens EU-vertegenwoordiger van GroentenFruit Huis Driekus van de Ven, een geslaagd lobbydiner met nieuwe inzichten. “John Stuart Agnew van Ukip is vol zelfvertrouwen dat de Britse groente- en fruitprijzen op termijn zullen dalen als de productie wordt gestimuleerd. Het is opvallend dat er verschillend wordt gedacht over zaken.” De labourvertegenwoordiger Paul Brannen wees er bijvoorbeeld op dat in Engeland juist steeds meer steun komt voor het in stand houden van een douane-unie, maar andere politieke stromingen weerspreken dat. “Er wordt veel politiek beleden. De technische onderhandelingen zouden in oktober moeten zijn afgerond, maar we vangen geruchten op dat hiervoor uitstel komt. Met Oostenrijk als voorzitter van de Europese raad dit najaar was het goed dat we de Oostenrijkse vertegenwoordiger Franz Obermayer (FPÖ) met beleidsmedewerkers uit het parlement op ons diner hadden.” 24 uurslevering in gevaarBest Fresh directeur Mart Valstar lichtte tijdens dat aspergediner de problematiek toe van de gevoelige tijdschema’s voor exporteurs. Hij deed dat 9 maanden geleden ook in de Tweede Kamer. Producten moeten binnen 24 uur bij de afnemer liggen. Voor de regio London komt die deadline niet in gevaar bij grensformaliteiten. Voor andere Engelse regio’s wel, stelde hij eind vorig jaar in de Tweede Kamer. Nederland heeft extra belang bij een goed verloop van de onderhandelingen vanwege de onderlinge handel. En dat het opgebouwde vertrouwen in stand blijft. Van de Ven: “Dat hebben we hard nodig, goodwill en vertrouwen. Dat dit ook na de brexit zo blijft en niet rancune de basis wordt. Daar willen we aan bijdragen door dit soort diners te laten plaatsvinden. Er wordt op hoog niveau onderhandeld. De laatste 2 maanden is het stil gebleven. Het is belangrijk dat we laten zien dat we willen blijven handelen, ook na de brexit.” |
Brits wensenlijstje sectorDe Britse groente- en fruitsector krijgt door de brexit mogelijk een overheidsimpuls. De Britse brancheorganisate Fresh Produce Council bracht om die reden een wensenlijstje uit. Zo wil de organisatie dat in navolging van zuivel en vlees ook voor andere producten een vergaande herkomstlabeling wordt ingevoerd. In de Europese Unie zijn voorstellen van Engeland hierover gestrand. De Britten hebben dat straks in eigen hand. De brancheorganisatie is ook voor een soepele overgang naar een zo vrij mogelijke handel, maar wijst erop dat de EU afhankelijker is van de export naar Engeland dan andersom. Dat zou de onderhandelingen voor Engeland moeten ondersteunen. Tekort aan kassenVolgens het Fresh Produce Council heeft de overheid niet tot taak een prijsbeleid te voeren, maar zou het sectoren moeten aanzetten productie uit te breiden om zo import te vervangen. Het uittreden uit de EU biedt de Engelse overheid kansen om de eigen productie te versterken en zo een onafhankelijke positie ten opzichte van het vasteland na te streven. Voor uitgangsmateriaal maakt de brancheorganisatie zich met name hard. Verschillende Engelse teelten, waaronder zachtfruit, zijn vrijwel geheel afhankelijk van import van uitgangsmateriaal. De bedrijven proberen hun uitgangsmateriaalproductie te verhogen, maar stuiten op een tekort aan kassen en vaste tunnels. De commissie FPC pleit daarom voor soepeler bouwregels op het Britse platteland. 600 vrachtwagens uit Spanje per dagDe Britse brancheorganisatie waarschuwt voor onderschatting van de logistieke problemen als straks meer dan 600 Spaanse vrachtwagens per dag aankomen in Dover. Spanje is de belangrijkste leverancier op die Britse markt. Het lijkt erop dat de Britse overheid teveel vertrouwen heeft in IT-oplossingen om files bij afhandeling te voorkomen. FPC denkt dat de Engelse overheid hierbij onderschat hoe fijnmazig de beleveringen zijn en dat vertragingen potentieel veel schade veroorzaken. ImmigrantenDe belangrijkste wens van het lijstje is het behoud van voldoende arbeidskrachten in de Britse land- en tuinbouw. Zonder arbeidsmigranten geen groei. Ook waarschuwt de FPC voor extra problemen met verstekelingen op vrachtwagens als de wachttijden bij de havens fors gaat oplopen. Dat probleem wordt bijna onbeheersbaar, vreest FPC. Groente en fruit gevoelig dossierOf de Britse overheid werkelijk zo’n sterke onderhandelingspositie heeft, valt te bezien. De groente- en fruitprijzen stijgen minimaal 4 tot 5% bij een zachte brexit. Bij een harde brexit wordt overgegaan op wereldwijde handelsafspraken en komen invoertarieven in zicht. Dan wordt die prijsstijging voor Britse consumenten forser. Professor Tim Lang van de Centre for Food Policy van de City University London denkt dat groente en fruit een belangrijke rol speelt voor de overheid. Hij berekende dat bij een harde brexit een gezin van 4 personen per jaar gemiddeld £ 159 pond extra kwijt is aan groente en fruit. Voor de lage inkomens betekent dit dat groente en fruit bijna de helft van hun totale voedingsuitgaven zal beslaan als ze gezond willen eten. Nu al staat de consumptie van groente en fruit bij deze groep onder druk. Een belangrijk argument dus om een harde brexit te voorkomen. |
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht