premium
Foto: Koos Groenewold
De toekomstvisie van het kabinet op de landbouw roept veel vragen op uit de praktijk. Op sommige kwam maandagavond 5 november tijdens de massaal bezochte debatavond wat duidelijkheid, op veel ook niet. Een overzicht.
Schoutens boodschap aan de 300 boeren en tuinders die naar het debat in Driebergen kwamen: jullie moeten het zelf doen, de overheid gaat je niet vertellen hoe je moet boeren. Zij lichtte haar visie toe voor zover mogelijk, maar bleef op veel punten toch nog in algemeenheden steken.
Tekst gaat verder onder de video.
Hier de belangrijkste vragen en antwoorden voor zover mogelijk. Daarbij is ook gebruik gemaakt van uitlatingen van de minister in Kamerdebatten en interviews.
Tekst gaat verder onder de foto.
Hoe past intensieve veehouderij, zoals pluimvee- en varkenshouderijen zonder grond, binnen de kringloopvisie?
De kringloop moet zo dichtbij mogelijk worden gesloten, vindt de minister. Intensieve veehouders zouden dus afspraken kunnen maken over voer en mest met akkerbouwers uit de buurt. Maar ze beseft ook dat Nederland een exportland is. Daarbij is het passend om veevoer uit andere landen te halen en de kringloop dus te vergroten. Wat de minister betreft is een regionale kringloop één binnen Europa, benadrukte ze maandagavond. Dat geeft de intensieve veehouderij dus wel ruimte.
In hoeverre is de minister bereid zich in te zetten voor nieuwe veredelingstechnologieën zoals CrisprCas?
Europese regels bepalen dat nieuwe veredelingstechnieken aan strenge voorwaarden moeten voldoen aan de oude GMO-regels. Eerder zei de minister dat ze het jammer vond dat hiermee de deur voor CrisprCas is dichtgeslagen. Nederland zet zich in voor dergelijke technieken, zolang er geen soortgrenzen worden overschreden. Dit is ook in het regeerakkoord afgesproken. Het kabinet is op zoek naar ruimte om alsnog met CrisprCas te kunnen experimenteren.
Kunnen boeren worden beloond voor hun inzet voor biodiversiteit?
Via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wil de minister boeren belonen voor hun inzet voor de maatschappij. Schouten ziet dit als een goed instrument om boeren te betalen voor diensten die niet vanuit de markt kunnen worden gehaald, zoals biodiversiteit.
Betekent deze visie dat we weer teruggaan naar vroeger, met gemengde bedrijven?
Terug naar vroeger is niet de bedoeling; de minister ziet de kringlooplandbouw juist als toekomstgericht. Omdat de kringloop niet op één bedrijf gesloten hoeft te worden, hoeven bedrijven niet allemaal gemengd te worden. Het is een samenhang van meerdere bedrijven in de veehouderij, akkerbouw en tuinbouw in een grote of kleine regio, zo luidt de visie.
Hoe gaat de overheid de reductie van broeikasgassen vertalen naar de individuele boer?
Concrete plannen voor uitvoering van het klimaatbeleid op het boerenerf zijn er nog niet. In de eerste voorstellen wordt ingezet op mestverwerking, precisiebemesting, aanpassingen in het rantsoen van melkvee en het verhogen van het gehalte organische stof in de bodem. Op welke manier en in welke mate deze voorstellen ook beleid worden, is nog onduidelijk.
Concurreren Nederlandse boeren zichzelf straks niet uit de markt?
De minister wil de positie van de boer in de voedselketen versterken, zodat boeren meer macht krijgen. Hiervoor moet de wetgeving rondom mededinging duidelijker. Ze wil de ruimte binnen deze regels oprekken. Bovendien ziet de minister dat niet alleen Nederlandse boeren bezig gaan met duurzame voedselproductie. Ze pleit daarom ook op Europees niveau voor het idee van kringlooplandbouw. Het Europa-brede GLB kan er volgens de minister ook voor zorgen dat op Europees niveau het speelveld op de markt gelijker wordt.
Hoe is te voorkomen dat producten uit het buitenland binnenkomen die tegen lagere standaarden zijn geproduceerd, zoals kooieieren uit Oekraïne?
Schouten gaf maandagavond toe dat ze dit niet in de hand heeft. Afspraken over handel met landen buiten de EU vallen onder handelsverdragen. De minister van landbouw heeft het daarin niet alleen voor het zeggen.
Hoe krijg je een goed verdienmodel voor de boer bij kringlooplandbouw?
Nederland kan vaak niet het goedkoopste product leveren, maar wel kwalitatief beter, ziet Schouten. Ze vertrouwt op het ondernemerschap van boeren. Ze vindt dat boeren wel moéten veranderen, omdat de maatschappij dat eist. Schouten zegt in gesprek te zijn met de Duitse landbouwminister Klöckner over de productie van varkensvlees waarbij aandacht is voor het dierenwelzijn, zoals onder het Beter Leven-keurmerk. Verder ziet ze export van know how als een belangrijk verdienmodel.
Wat wil de minister met kunstmest? Komt er op den duur een verbod?
Hierover gaan heel veel vragen. Een duidelijk antwoord is er nog niet. In haar visie zegt Schouten toe te willen naar minder kunstmest, maar een verbod wordt niet genoemd. Toch zijn veel telers bang dat het steeds moeilijker zal worden kunstmest in te zetten en dat wekt bezorgdheid. Een deze week aangenomen Kamermotie over een mogelijke heffing op kunstmest versterkt dat wantrouwen.
Komen er ruimere bemestingsnormen voor bouwland dat nu aan het verschralen is?
Hierop is maandag geen antwoord gekomen, wel is er in Kamerdebatten over gesproken. Toezeggingen zijn er niet, met de hete adem van Brussel in de nek. Wel is er de intentie om op den duur de mogelijkheden van bemesting op maat te vergroten.
Komt er meer ruimte om dierlijke mest, al dan niet verwerkt, te gebruiken in plaats van kunstmest?
Zie hierboven. Dit is een van de vaakst gestelde vragen door rundveehouders. Zij vinden dat dierlijke mest voorrang moet hebben bij kringlooplandbouw, en willen af van de situatie waarin ze mest moeten afvoeren maar tegelijk stikstofkunstmest nodig hebben voor hun grasland. Toezeggingen zijn niet gedaan.
Hoeveel ruimte blijft er voor chemische gewasbeschermingsmiddelen in kringlooplandbouw?
Chemische gewasbescherming is in de visie van de minister het laatste redmiddel. Groene en mechanische bestrijding van ziekten en plagen verdient de voorkeur. De minister wil versnelde toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen.
Wanneer worden voer-mestcontracten erkend?
Dat gebeurt niet, schreef Schouten eerder dit jaar.
Hoe kijkt de minister aan tegen voedselbossen?
De minister geeft (met Europees geld) steun aan de aanleg van een voedselbos en educatief centrum met als doel consumenten, leerlingen/studenten, landbouwondernemers en organisaties inzicht te geven hoe in harmonie met de natuur lokaal voedsel geproduceerd kan worden op een manier die niet belastend is voor het milieu.
Soms zijn vragen interessanter dan antwoorden
Deelnemers aan de debatavond konden van tevoren vragen insturen. Ze deden dat massaal. Er kwamen vele malen meer vragen dan antwoorden. Niet alleen omdat het aan tijd ontbrak, ook omdat er soms nog geen antwoord is. Het gaat tenslotte om een visie, nog niet om beleid.
De niet-beantwoorde vragen zeggen veel over wat er leeft en waar de praktijk tegenaan loopt. Vandaar dit overzicht van vragen zónder antwoord.
Vragen over ingewikkelde persoonlijke situaties zijn buiten deze selectie gevallen, evenals de kwestie fosfaatrechten. Daaraan is op andere plekken aandacht gegeven.
- Hoe kijkt de minister tegen de kringloopwijzer voor melkveehouders aan binnen de kringloopvisie?
- Hoe kan de sector overleven als er geen groei meer mogelijk is?
- Waarom moeten melkveehouders grondgebonden zijn, als het voeren van restproducten eigenlijk veel efficiënter is?
- In Nederland is een continue strijd om land en landbouwgrond. De landbouw verliest het haast altijd van woningbouw, wegen en natuur. Nu komen er claims bij voor energieproductie. Maar voor kringlooplandbouw is juist meer grond nodig. Hoe is dit te stoppen?
- Hoe gaat u de samenwerking tussen veehouders en akkerbouwers stimuleren, of beter: belemmeringen wegnemen?
- Nationaal wordt er ingezet op mestverwerking, maar in de praktijk blijken lagere overheden niet of moeizaam mee te werken aan de realisatie hiervan. Hoe wil de minister dit oplossen?
- Wat is de rol van de biologische landbouw in de visie?
- Is het mogelijk om te blijven boeren in veeweidegebieden?
- Bedrijven die al voorgesorteerd hebben op het gedachtegoed van de overheid (grondgebonden, weidegang, ammoniakuitstoot methaangas kringlopen sluiten en kort houden) en nu in de knel zitten, worden die nog geholpen?
- Mestexport loopt niet goed, onder andere door wegvallen Duitse markt. Gaat de overheid zich inzetten voor betere afzet over de grens?
- Is het bij de minister bekend dat bij fosfaatproductie pluimveehouderij met een forfaitaire norm uit 2002 gerekend wordt?
- Is de minister bereid regelgeving voor het uitrijden van stromest te herzien in het belang van de bodem en de weidevogels?
- Zou minister Schouten willen bezien of het zaaien van mais met een rijafstand van 50 centimeter en in ruitverband gezien kan worden als ‘breedwerpig’ zaaien?
- Is de overheid bereid om geld te steken in bedrijfsverplaatsing om een duurzame landbouw op te zetten?
- Wat kunt u doen voor akkerbouwers met een intensieve neventak, die vanwege provinciaal beleid niet mogen uitbreiden, terwijl zij juist op hun bedrijf prima een kringloop kunnen maken?
Mede-auteur: Lydia van Rooijen
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht