Burgemeester Westland: ‘Ik word warm van bouwkranen’

In zijn kennismakingsjaar 2019 als Westlandse burgemeester leerde Bouke Arends veel bedrijven kennen. Kleine en grote, met satellietbedrijven elders in Nederland en in de wereld. Een tuinbouwcluster met een in de wereld unieke positie. Uniek, maar niet vanzelfsprekend of onaantastbaar.

“Voor de grootste productiekas moet je niet meer in Westland zijn. De meeste tuinders hebben wel in de gaten dat ze voor echt heel grote kavels elders moeten zijn. Lege kavels zijn hier schaars en wachten tot de tuin van de buurman te koop komt om het bedrijf te kunnen verdubbelen, zoals vroeger vaak gebeurde, is meestal geen optie”, zegt Arends.

Profiel Bouke Arends Bouke Arends, burgemeester van Westland: “Tuinders, betrek de overheid op tijd bij plannen betrekken. Want wij zijn niet die klassieke vijand.” – Foto: Thierry Schut Bouke Arends (1966) is sinds december 2018 burgemeester van de Zuid-Hollandse gemeente Westland. Tot dan toe was hij namens de PvdA politiek actief in Emmen (Drenthe), waar hij wethouder was. Hij volgde in Westland Sjaak van der Tak op, die na veertien jaar burgemeesterschap overstapte naar Glastuinbouw Nederland. Tussendoor nam Agnes van Ardenne het burgemeesterschap waar. Arends studeerde bedrijfseconomie aan de Hogeschool Drenthe en bestuurskunde aan de Technische Universiteit Twente.

Voor kennis en innovatie is Westland wel de plek om te zijn.

“Als je als bedrijf goed beslagen ten ijs wilt komen, moet je veel weten en kunnen. Belangrijk is dat er goed personeel beschikbaar is. Want de ondernemer in de tuinbouw met een modern grootschalig teeltbedrijf doet niet meer per definitie alles zelf. Die kan niet meer alle techniek, alle bedrijfseconomische kanten, alle milieukundige zaken in zijn hoofd hebben zitten. Het palet van wat je tegenwoordig aantreft in een tuinbouwbedrijf is heel anders dan twintig, dertig jaar geleden. De dienstverlening van de overheid, ook voor bedrijven die all over the world hun klanten willen bedienen, moet daarop aansluiten.”

‘World Horti Center prachtig instituut’

Burgemeester Arends noemt het World Horti Center (WHC) in dat kader ‘een prachtig instituut in onze gemeente’. “Dat dat er is, geeft al aan dat er mensen zijn die het belang zagen van wat ik net schetste. We zijn nu twee jaar verder sinds de opening. Goed om te blijven nadenken wat het vervolg is, hoe het naar een hoger plan te brengen. Samen met het onderwijsveld, de kennisinstellingen, met de bedrijven, met de provincie.”

Lees ook: Westland steekt miljoenen in economie

Toen het WHC door koningin Maxima werd geopend zat u nog in Emmen, ook een glastuinbouwgebied.

“Klazienaveen, Erica; in Emmen waren wij daar best wel fier op. En we dachten ook wel dat de glastuinbouw daar heel wat voorstelde. Maar toen ik hier kwam, snapte ik waarom de ontwikkeling van Emmen en omstreken als tuinbouwgebied niet echt van de grond is gekomen. Dat heeft te maken met heel basale dingen: de mix van klimatologische omstandigheden, ligging, grondprijzen. Maar vooral door het gebrek aan een cultuur en een infrastructuur die de tuinbouw in al zijn facetten ondersteunt. Dat zit hier in Westland in het DNA.”

Hier is het scharnierpunt van alles wat met tuinbouw te maken heeft

“Je kunt elders wel een state of the art tuinbouwbedrijf neerzetten. Maar wil je tuinders tegenkomen die op dezelfde lijn zitten als jij, wil je partijen zoals LTO, de veiling en kennisinstellingen ontmoeten, dan moet je hier zijn. Hier is het scharnierpunt van alles wat met tuinbouw te maken heeft.”

_{Lees verder onder de tweet}

Na de succesvolle eerste editie van Summer of Innovation, haalt WHC deze zomer opnieuw de laatste innovaties in huis.

Staat jouw innovatie deze zomer in de spotlights? Meer informatie via: https://t.co/DCvvBfm0bo pic.twitter.com/7yAJuP82iR

— World Horti Center (@WorldHortiCentr) June 12, 2020

Was het glastuinbouwdossier voor u als wethouder van Emmen vooral een probleemdossier?

“Ik kan met de kennis van nu verklaren waarom het in Zuidoost-Drenthe, sinds het vertrek van de veiling uit Nieuw-Amsterdam is gestagneerd. Dat doet niks af aan de tomeloze inzet van de mensen in Zuidoost-Drenthe. Het heeft alles te maken met het feit dat je clustering van belangen nodig hebt en dat heb je hier in Westland.”

“Het is voor de gemeente van groot belang om dat te behouden, te blijven inspelen op wat nodig is om de tuinbouw vooruit te kunnen laten gaan. Daar is flexibiliteit voor nodig van het bedrijfsleven en de overheid. Het is niet goed als een sector sterk op de overheid leunt. Dat is een van de zaken waarmee ik in Emmen gebroken heb, die afhankelijkheid van ondersteuning en subsidies. Dat nam men mij toentertijd wel kwalijk, maar bij mijn afscheid complimenteerden ze me er juist voor.”

Speelt bij de contacten met bedrijven, toen en nu, uw politieke kleur ook een rol? Een PvdA’er als Westlands burgemeester, wie had dat verwacht?

“Daar is niemand hier ooit tegen mij over begonnen. Ik stelde me kandidaat, omdat ik voorkeur heb voor een gemeente met economische reuring en dynamiek. Ik word er warm van als ik bouwkranen zie. Mouwen opstropen en aanpakken. De ondernemerszin van de Westlanders is heel groot. Belangrijk is dat zij de overheid op tijd bij plannen betrekken. Want wij zijn niet de klassieke vijand, maar juist de partij die in het voorstadium goed kan meedenken om de stappen te kunnen maken en het tempo er in te houden.”

“Als we pas op het laatste moment worden betrokken en we moeten nog alles toetsen aan wetten en regels, dan worden wij gezien als remmer, terwijl we dat helemaal niet willen. Dan plooien we het als het even kan toch nog wel, maar vanaf het begin een goede samenwerking geeft toch een soepeler gang van zaken.”

Even overleggen met de voorganger is ingewikkeld, want Sjaak van der Tak is nu voorman van de meest dominante sector in uw gemeente.

“Dat valt wel mee hoor. Het schakelt erg makkelijk met Sjaak van der Tak als dat nodig is. Overigens is het wel meer aan de wethouders om met hem te overleggen. Ik ben als burgemeester buiten het politiek krachtenveld om benoemd. Vanuit mijn huidige rol wil ik voornamelijk de wethouders in hun kracht laten komen binnen hun portefeuille. Niet op hun stoel gaan zitten.”

Wat doen we eraan om te voorkomen dat grote bedrijven vanuit andere landen worden overgenomen?

U heeft veel bedrijven bezocht. Wat viel u het meeste op?

“Prachtige toonaangevende productiebedrijven, maar ook heel gespecialiseerde kennisbedrijven. Ik denk bijvoorbeeld aan Dümmen Orange dat hier in De Lier het hoofdbureau R&D heeft zitten, met 100 hoog opgeleide onderzoekers, die vanuit de hele wereld hier naartoe zijn gekomen.”

Heeft u ook zorgen?

“Mij gaat wel geregeld door het hoofd hoe het zal gaan met het voortbestaan van een bedrijf als het stokje aan de volgende generatie moet worden overgedragen. Dat geldt voor productiebedrijven, maar ook voor hoogtechnologische bedrijven zoals Dümmen Orange of Rijk Zwaan. Die zijn hier ook vaak als familiebedrijf opgezet en groot geworden. Hoe zorg je ervoor dat die waardevolle kennis en economische kracht behouden blijven? Wat doen we eraan, ook als land, om te voorkomen dat die grote bedrijven vanuit andere landen worden overgenomen?”

Ziet u dat gebeuren? De Chinezen komen?

“Ze zijn er al.”

Andersom is dat ook al jaren het geval. De gemeente Westland heeft banden met regio’s in Japan en China.

“Zeker, en dat onderhouden we zoveel we kunnen. Ik zeg ook niet dat je niet moet samenwerken. Juist wel. Wij hoeven hier in Westland geen voedsel te verbouwen voor heel de wereld. Maar het is wel van belang dat je de essentiële kennis borgt in ons land en onze regio. We zijn koopman. Maar we moeten ook wel goed nadenken over onze strategische doelstellingen.”

_{Lees verder onder de tweet}

Burgemeester @boukearends hield het openingswoord voor de #businessweek #japan #taiwan # zuid Korea in @whc. Ondernemers, ambassades en landbouwraden zijn aanwezig om kennis te delen over lokale markten van oa #agrifood #tuinbouw. @rvo int @rotterdampartners pic.twitter.com/F8dBkV9Lq0

— Gemeente Westland (@GemWestland) February 17, 2020

Wat kan een gemeente daarin betekenen?

“In elk geval bewustwording creëren. Maar ook moet worden gekeken welke bescherming kan worden geboden tegen bijvoorbeeld een onvrijwillige overname. Dat gaat overigens wel verder dan wat een gemeente kan doen. In andere landen werpt de landelijke overheid beschermingsconstructies op. Daar moet Nederland zijn ogen niet voor sluiten. Ik sprak daar laatst over met Rob de Wijk (deskundige in internationale betrekkingen, red) en die gaf aan dat Nederland wat dat betreft niet het slimste jongetje van de klas is.”