De groei van Hartman was niet roekeloos

Stukjes van de puzzel rondom één van de beroemdste glastuinbouwbedrijven vallen in elkaar in een slepende rechtszaak.

Afgelopen week rapporteerde de Leeuwarder Courant al dat bij de aangehouden rechtszaak nog onvoldoende bewijs is geleverd voor fraude met zwarte groenten. Ook op een ander punt wordt wijlen Willem Hartman vrijgepleit van een beschuldiging in deze zaak.

De rechter stelt dat de ondernemer Hartman niet roekeloos heeft gehandeld door zijn bedrijf uit te breiden met een overname in Erica en omschakeling naar biologische productie. Willem Hartman vroeg in 2016 de Rabobank de overname van een aantal kassen in Erica te financieren. De bank vreesde echter dat het bedrijf te snel zou groeien en oncontroleerbaar werd en weigerde. Hartman had al juist een biologisch bedrijf in Ens overgenomen. De Friese ondernemer kocht de locaties toch privé met financiering van zijn plantenkweker. De locaties in Erica werden later toch aan het teeltbedrijf Hartman toegevoegd.

Risico’s en verliezen

De rechter oordeelt nu dat deze aankoop in Erica geen roekeloze handeling was. Hoewel de Rabobank niet wilde financieren, is een ondernemer vrij om risico’s te nemen, stelt de rechter. Niet aangetoond kan worden dat deze stap tot financiële problemen heeft geleid van het moederteeltbedrijf Hartman. De integratie van de kassen in Erica in het teeltbedrijf Hartman keurt de rechter goed. De verliezen in Erica komen dus ten laste van het bedrijf Hartman dat in 2017 eigendom was van The Fruit Farm.

Terugbetaling

De nabestaanden van Hartman boekten in deze rechtszaak nog een winstpunt. Een commissarisvergoeding en een geldlening van Willem Hartman ten tijde van eigenaarschap van The Fruit Farm moeten alsnog worden uitbetaald aan de nabestaanden. Mogelijk vervalt die nabetaling (met rente) als alsnog bewijs wordt geleverd voor fraude met klasse 2 producten en een miljoenenclaim alsnog deels wordt toegekend. De rechter verrekent de bedragen dan.

Deskundigenonderzoek fraude

In de recent tussenuitspraak stelt de rechter dat eventuele fraude met zwarthandel alleen nog aangetoond kan worden met deskundigenonderzoek naar de stroom klasse 2 producten. Alleen zo kan de rechter oordelen of de verkopen aan marktkooplui en handelaren voldoende in de administratie is opgenomen.

Dat Hartman met de belastingdienst eerder een inkeerregeling trof over zwart geld, gestald in Oostenrijk uit groentenhandel, geldt niet als bewijs voor fraude. Het betrof een eerdere periode van handel in producten van buiten het eigen bedrijf. Hij betaalde daarvoor een boete aan de belastingdienst.

Zwarthandel en fraude is in diepgravend bedrijfsrecherche-onderzoek tot nog toe niet aangetoond. Daarmee lijkt een miljoenenclaim, die de vorige eigenaar The Fruit Farm startte, op losse schroeven te komen. Het teeltbedijf Hartman ging onder de vleugels van The Fruit Farm in 2019 failliet. Als de miljoenenclaim tegen de ondernemer Hartman toch wordt toegekend, zou de curator daarmee de schuldeisers van het failliete Hartman-concern compenseren. Dat is met name de Rabobank. Of de curator inderdaad met nieuw onderzoek komt, is nog onduidelijk.

Investeringsprogramma

Uit de uitspraak blijkt verder dat The Fruit Farm in 2016 al twee jaar met de overname van het teeltbedrijf bezig was. Een nieuwe topman bij Hartman moest dat vlottrekken. Bij de uiteindelijke overname liet The Fruit Farm zich in 2017 inspireren door een toekomstvisie van die nieuwe topman. Voor die visie was € 40 miljoen nodig aan extra investeringen en verbeteringen in het bedrijf. Zo ver kwam het niet. Nat het faillissement ging het bedrijf eind 2019 over in handen van de Best Fresh Group en verkeert het in rustiger vaarwater.