Led vraagt om systeemverandering

Overschakelen van Son-T op led is meer dan alleen het wennen aan een ander lichtspectrum.

Led vraagt minder energie dan Son-T, en is daarmee een duurzame actie. Bij hoge intensiteiten voorkomt het ook warmte-overschotten. Maar er valt nog veel over led-toepassingen te leren, zo bleek tijdens een webinar van Glastuinbouw Nederland. Onderzoekers gaven aan dat elk gewas, soms zelfs elk ras, zijn eigen voorkeurs-lichtspectrum en bijbehorend teeltrecept vraagt.

Overschakelen

Overschakelen van Son-T op led gaat verder dan alleen naar de gewasreactie kijken van een ander lichtspectrum. Het kan ook invloed hebben op de warmte- en vochtbalans in de kas, de biologische bestrijding en de plantweerbaarheid. WUR-onderzoekster Anja Dieleman: “Zeker qua effecten op de ‘bio’ staan we nog echt in de kinderschoenen.”

Ook een goede plantweerbaarheid is niet simpelweg te koppelen aan een optimaal lichtspectrum. Soms bevordert een bepaald lichtspectrum bijvoorbeeld de afweerreactie tegen meeldauw, waarbij het de weerstand tegen Botrytis juist verslechterd.

Daarbij blijken er bij opschaling van led-toepassingen in de praktijk ook altijd weer nieuwe plantreacties en andere effecten waar te nemen dan tijdens kleinschaliger vooronderzoek.

Warmte naar kop van plant

Plantfysioloog Sander Hogewoning van Plant Lighting merkt dat telers nog al eens de indruk hebben dat led ‘koud’ licht is. Dat is volgens hem een misverstand. Led geeft nog steeds een substantiële warmte-toevoer naar de kop van het gewas, waar in de klimaatregeling op gereageerd zal moeten worden, zegt Hogewoning.

In een getoond rekenvoorbeeld is die warmtetoevoer bij led nog altijd 70% van de warmte bij Son-T. Uiteraard is het wel zo dat bij een gelijk aantal micromol PAR-licht minder watt energie in de kas gebracht zal worden bij led, vanwege de hogere efficiëntie waarmee leds energie omzetten in licht. Bij led armaturen is dat tot ongeveer 3,5 micromol per watt elektrisch vermogen, bij Son-T 1,9 micromol/watt.

Subsidie

Led bespaart elektriciteit, maar is qua investering nog altijd drie tot vier keer zo duur als Son-T. Er zit een subsidieregeling aan te komen, die voor de glastuinbouw specifiek wordt opgenomen in de regeling investeringen in energie-efficiëntie glastuinbouw (EG-regeling). Er loopt nu een staatsteuntoets voor de concept EG-regeling in Brussel.

Het zal gaan om subsidie van full-ledoplossingen. Hybride groeilichtsystemen zullen niet subsidiabel zijn. Er worden verder nog voorwaarden uitgewerkt, zoals een eventueel plafond in subsidieerbaar vermogenscapaciteit van de installatie. Ook moet het gaan om toepassingen met een volledig lichtspectrum, zodat er een verplicht minimum percentage aan groen licht in de led-armaturen aanwezig zal moeten zijn. Aan wit licht wordt een positieve bijdrage toegeschreven op de plantweerbaarheid, effecten op de biologie, en de werkbaarheid voor personeel in de kas.