Aan de segmentering van de tomatenmarkt komt maar geen eind. De supers zuchten onder al die nieuwe soorten. Maar de consument eet het en de teelt vraagt erom, ook vanwege nieuwe teelthindernissen door virussen en hete zomers. Spanje lijkt de onderliggende partij in deze race.
Waar vragen tomatentelers nu het meest om als ze naar een nieuw tomatenras kijken? De vraag op het podium van het eerste Global Tomato Congress in Rotterdam doelt op de lekkerder te vermarkten eigenschappen. “Maar ja … dat gaat nu over een bepaald virus”, zegt Syngenta-directeur Arend Schot.
Hoe goed een tomatenras bestand is tegen ToBRFV krijgt momenteel even voorrang in de hoofden van de tuinders, niet alleen in Nederland. Voorrang boven andere natuurlijk ook belangrijke zaken als smaak, shelf life en wat voor technische ondersteuning het zaadbedrijf kan leveren.
Rewe: 870 soorten
Wat wil de retailer? Die vraag werd beantwoord door category manager Stephan Weist van de grote Duitse retailer Rewe. Die is bepaald niet gecharmeerd van nog een nieuw soortje met net weer een ander kleurtje of vormpje.
Tros is aantrekkelijker voor de klant vanwege de geur
Ruud Kaagman, Syngenta
“De klanten weten het soms niet meer als ze voor het schap staan. Wij hebben nu het aantal variëteiten teruggebracht tot gemiddeld 21 per winkel. Maar voor heel Duitsland hebben we 870 soorten.” Dat is inclusief alle regionale varianten, want, ja, de Duitse consument wil graag Duitse tomaten. De binnenlandse productie toe, van 61 miljoen kilo in 2012 naar 103 miljoen kilo dit jaar. Dat is, zelfs midden in de zomer, maar 30% van de Duitse consumptie.
Van de 21 soorten die Rewe in een gemiddelde super heeft liggen, verkopen dan vervolgens toch ‘helaas’ de twee goedkoopste soorten het beste. Helaas, want het zijn ook de minst smakelijke. Op die hardlopers in het schap zou Weist dan ook graag wat meer innovatiekracht ingeschakeld zien. Hij krijgt echter vooral de gekste nieuwe verpakkingen van de gekste nieuwe smaakbommetjes.
“Die proberen we dan wel uit, maar dan zien we dat ze op de winkelvloer niet echt lopen. Dat meten we allemaal nauwkeurig, want kopen op emotie en gevoel, dat is meer van de jaren negentig.” Om vervolgens van de afdeling marketing na een huishoudbeurs toch weer een lading van die gekke soortjes opgedrongen te krijgen.
Lees verder onder de foto.
Kleine super
Die verlekkerde blik op wat hopelijk de nieuwe sensatie in het tomatenschap wordt, is wel begrijpelijk. Al tien jaar lang worden de tomaatjes kleiner en duurder. De totale consumptie in kilo’s loopt nog maar erg langzaam op. In euro’s gaat het nog steeds hard. Daarom blijft biologisch ook een beetje achter. Daar is de teelt van kleine soortjes nog niet zo doorgedrongen.
Een voorlijk bedrijf in dat segment van gekke verpakkingen met nieuwe soortjes is Looye. Opvallend op de stand in Rotterdam is de Moyo. Een lekker snoeptomaatje dat vooral opvalt door het grappige rechthoekige doosje. Gericht op de Duitse kids. De kleinere supermarkt Hit heeft de Moyo in het assortiment opgenomen. Met honderd winkels een stuk overzichtelijker dan Rewe met 3.500 winkels. “Makkelijker te volgen dus wat het doet”, aldus brand manager Marjolein Put.
Tros beste kansen
Syngenta brengt steeds meer variëteiten uit in het segment pruimtomaten. “Kleuren om te mixen in de supermarkt”, zegt Ruud Kaagman, verantwoordelijk voor tomatenintroducties bij Syngenta. Het zaadbedrijf presenteerde in Rotterdam op het tomatencongres de donkerpaarse Yoom-tomaat. Syngenta richt zich vooral op trosvariëteiten, voor los is de markt voor nieuwe rassen lastiger, stelt Kaagman. “Tros is aantrekkelijker voor de klant vanwege de geur. We zorgen voor meer smaakvolle soorten in dit segment van cherry-on-the-vine.” Yoom is zo’n nieuwe loot aan de stam van Syngenta.
Lees verder onder de foto.
Vanaf november zijn wereldwijd commerciële hoeveelheden beschikbaar. “Voor deze nieuwe cocktail is zeker ruimte in de markt”, zegt Jérémio Chabaris, verantwoordelijk voor Yoom bij Syngenta. Geen dertien in een dozijn, stelt Chabaris. “Hij is herkenbaar vanwege de kleur en de smaaksensatie waarbij umami goed doorkomt.” Met het product wordt gemikt op de top van de markt. Dat kan ook niet anders. Kaagman: “Hoe meer je op smaak focust, hoe minder productie je haalt, maar we komen nu dicht bij een echt goed product.”
De Yoom is ondanks zijn maat nog steeds een geschikte snacktomaat. Hij is in twee happen te eten. Syngenta deelt de markt in op het aantal happen. Kaagman: “Cocktailtros is voor mij ook een snacktomaat. Bij Syngenta behoren alle mini’s die met een of twee happen te eten zijn tot dat snacksegment.”
Dan is er nog de marketingkant. Syngenta investeert stevig in dit merk. Daarmee is het een exclusief merkproduct en niet snel onder een eigen merk van een supermarkt te brengen.
Vernieuwing zet Spaanse telers onder druk Hoe gaat een marktleider in de Spaanse tomatenteelt, zoals Casi (Cooperativa Agrícola y Ganadera San Isidro), om met vernieuwingen in het rassenaanbod? “We hebben 2.000 telers. Er komen steeds nieuwe variëteiten. Het is te gek voor woorden”, zegt Antonio Domene, directeur van Casi. De markt beslist. “Het is wat het is. Het wordt vanzelf duidelijk welke niets opleveren. Dat is nog wel een klus voor de toekomst.” De Spaanse consultant David Del Pino van adviesbureau Fresh Strategy gaf op het Tomato Congress een heldere visie op de Spaanse teelt. Het middensegment verdwijnt in het tomatenschap in Europese winkels. Juist daar hebben Spaanse telers geen antwoord op. Ze moeten kiezen voor bulk of hoogwaardige concepten. Spaanse telers houden vast aan grove bekende variëteiten, terwijl concurrentie steeds meer uit Marokko komt. Dat is ook zichtbaar op de Britse markt. Marokkaanse tomaten hebben Spaans product verdrukt de laatste jaren. Ook Nederland voerde de leveringen op. De Britse consumenten geven 52% uit aan cocktail- cherrytomaten. Dat is 42% van de aangekochte tomaten in kilo’s. Daar heeft Spanje moeilijk een antwoord op. |
Telers hebben vernieuwing nodig
De stroom nieuwe tomatenvariëteiten zal in de toekomst niet snel afnemen, verwacht Kaagman. “De omstandigheden waaronder telers werken en de consumentenvraag zorgen ervoor dat er altijd nieuwe producten blijven komen.” Dat bleek ook eerder op de middag op het congres. APS Group, marktleider in de Britse tomatenteelt, riep de zaadfirma’s op te komen met nieuwe rassen die beter bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden als hoge temperaturen. Technisch directeur Emma Burke noemde dat zelfs de grootste uitdaging voor telers op dit moment.
Tasty Tom
Ook telersvereniging Tasty Tom heeft vernieuwingen in petto voor afnemers. Ton Janssen, promotor van Tasty Tom, wil er op het tomatencongres niet te veel over kwijt. Toch is duidelijk dat Tasty Tom een derde productlijn krijgt met een hoogwaardige rode variëteit. Brixwaarde is 11, waarmee de tomaat de markttopper Honingtomaat van Looye dicht nadert. In januari wordt in Berlijn op de consumentenbeurs Grüne Woche uitgebreid stilgestaan bij de vernieuwing. Tasty Tom bestaat dan 25 jaar. Ton Janssen laat al weten dat Tasty Tom daar flink uitpakt. De nieuwe tomaat is in Berlijn overigens al uitgebreid getest onder consumenten.
Janssen herkent de discussie over vernieuwingen en gekke nieuwe verpakkingen, die ook is aangewakkerd door de huidige plasticdiscussie. Hij wijst naar een gesloten kartonnen doosje snacktomaatjes op tafel. “Inkopers willen de tomaat kunnen zien. Het is dus niet zo makkelijk om met iets nieuws te komen.”
ToBRFV kan volgens Janssen de ontwikkeling van nieuwe rassen enigszins remmen. Telers zetten door ToBRFV even geen nieuwe proefrassen op of minder en dan wel van betrouwbare herkomst.
Medeauteur: Jeroen Verheul