Experts Raad van State: spuitzone 50 meter

Minder dan 50 meter tussen tuinbouwbedrijven en nieuwe woningen, daar zetten door de Raad van State ingeroepen experts vraagtekens bij.

Het is zeer de vraag of de Raad van State genoegen neemt met een spuitvrije zone van 30 meter bij een woningbouwplan in Echteld. Fruitbedrijven Van Westreenen en Van Ommeren in het Betuwse Echteld stapten naar de hoogste bestuursrechter om het bestemmingsplan Broedershof aan te vechten. Dit plan maakt de bouw mogelijk van 50 woningen op korte afstand van de twee fruitbedrijven.

30 meter tussen woningen en fruitbedrijven

De gemeente Neder-Betuwe vindt een spuitvrije zone van 30 meter tussen de woningen en de fruitbedrijven aanvaardbaar. Met die afstand is volgens de gemeente de leefbaarheid voor de nieuwe omwonenden gewaarborgd.

Maar volgens de fruitbedrijven is die afstand te klein. Ze vrezen dat de toekomstige bewoners last kunnen gaan ervaren van drift van de gewasbeschermingsmiddelen. Als dat inderdaad gebeurt, dan kan dat ertoe leiden dat de telers in hun bedrijfsactiviteiten beperkt zullen worden. En daar zitten ze niet op te wachten. De woningen moeten op grotere afstand worden gebouwd, vinden ze.

Strijd tussen deskundigen

De Raad van State keek al eerder naar het bestemmingsplan en oordeelde toen dat onafhankelijke deskundigen moesten worden ingeschakeld. De Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (STAB) heeft het plan en de bijbehorende onderzoeken naar de spuitzones inmiddels bekeken.

‘Battle of the experts’

Staatsraad André Verburg voorspelde aan het begin van de zitting gisteren dat het een ‘battle of the experts’ zou worden. En dat werd het. Het werd een gevecht van deskundigen van de gemeente en de STAB. Maar het werd vooral eenrichtingsverkeer. De onafhankelijke adviseurs van de STAB kraakten het onderzoek waarmee de gemeente wilde aantonen dat een spuitvrije zone van 30 meter voldoende is, in plaats van de 50 meter die de Raad van State min of meer als norm hanteert.

Ontbrekende rapporten gemeente

De STAB-adviseurs zetten al meteen de toon door bij de Raad te klagen over het ontbreken van belangrijke rapporten. “We hebben daar herhaalde malen bij de gemeente om gevraagd, maar niet ontvangen. Die rapporten spelen een belangrijke rol in deze kwestie”, aldus de adviseurs die vanwege corona via een beeldverbinding meededen aan de zitting van de Raad.

Volgens de advocaat van de gemeente hadden de adviseurs zelf ook de kans gehad om die rapporten langs een andere weg te achterhalen. Maar staatsraad Verburg noemde het evident dat de gemeente die rapporten aan de adviseurs had moeten geven.

Goede wetenschappelijke onderbouwing

Vervolgens barstte de kritiek los op de methode die de deskundigen van de gemeente hadden toegepast om de drift van de gewasbestrijdingsmiddelen te meten. Verburg zette al de nodige vraagtekens bij de niet altijd heldere rapportage. De STAB-adviseurs stelden vooral de onderbouwing van de methode ter discussie.

Zo is de gemeente uitgegaan van een standaardmethode van de universiteit van Wageningen, die al eerder door de Raad van State op onderdelen onvoldoende was verklaard. Ook een andere door de gemeente gebruikte rapportage over de effecten van windhagen om de verspreiding van spuitnevels te beperken, was volgens de STAB-adviseurs al eerder als onvoldoende bestempeld.

Onvoldoende gemotiveerd

Hun conclusie is dat de metingen van spuitnevels door de gemeente op drijfzand zijn gebaseerd. En daarom is onvoldoende gemotiveerd waarom in dit geval een spuitvrije zone van 30 meter voor de gemeente voldoende is.

Nader onderzoek door RIVM

De STAB-adviseurs erkenden wel dat de gemeente het niet makkelijk had. Goed wetenschappelijk onderzoek naar de verspreiding van spuitnevels is op dit moment niet echt voorhanden. Ze hebben hun hoop gevestigd op een groot nieuw onderzoek van het RIVM. “Dat onderzoek zal waarschijnlijk gevolgen hebben voor de vraag hoe wij dit vraagstuk voortaan moeten beoordelen. Ze praten zelfs over de gevolgen tot op 500 meter afstand. Het onderzoek zal waarschijnlijk volgend jaar klaar zijn.”

De Raad van State doet over zes weken uitspraak.