De metafoor is treffend: een gereedschapskist om de reconstructie van verouderd glas aan te pakken. LEI Wageningen UR introduceert de term in het rapport ‘Elkaar een toekomst gunnen’, een route naar een modern en duurzaam teeltareaal glastuinbouw.
Grote vraag is natuurlijk wát in de gereedschapskist zit. Hier onderscheidt zich doorgaans vakman van welwillend doe-het-zelver.
De taakstelling is helder. De tuinbouw als sterke primaire productiesector moet zich kunnen ontwikkelen. De ambitie is om het huidige netto-glasareaal van circa 10.000 hectare tot 2020 bijdetijds te houden. Het betekent dat ongeveer 1.500 hectare verspreid liggend en veelal verouderd glas gebundeld en gemoderniseerd moet worden.
Het probleem is ook niet nieuw. In een reeks projecten en met talrijke regelingen is al veel eerder gepoogd dit te realiseren. Met wisselend succes. Het LEI is hier in het rapport eerlijk over. Daar komt bij dat door de economische crisis deze bedrijfsontwikkeling stagneert. Potentiële stoppers gaan nog even door omdat verkoop van het bedrijf te weinig oplevert. Een van de belangrijkste conclusies is dat er geen blauwdruk bestaat voor duurzame modernisering van het teeltareaal. Er is maatwerk geboden. Tuinders kunnen niet zonder overheden, en overheden niet zonder medewerking van de tuinders. Terecht merkt het LEI op dat het initiatief bij het bedrijfsleven ligt.
Terug naar de gereedschapskist. ‘Een goede gereedschapskoffer bestaat uit een mix van financiële, procesmatige en planologische stimuleringsinstrumenten, die flexibel ingezet kunnen worden en maatwerkoplossingen mogelijk maken’, stelt het instituut. Verderop in het rapport gaat het om planologische duidelijkheid, flexibiliteit en ja soms gedoogconstructies.
Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken presenteert in juni haar tuinbouwvisie. Met het planologische verhaal uit het LEI-rapport zal zij nog de minste moeite hebben, maar op euro’s moet de sector niet te veel rekenen, liet zij bij haar bedrijfsbezoeken begin april doorschemeren. De uitspraak ‘Ga niet met zijn allen naar Den Haag kijken’, is veelzeggend.
En als er dan toch een beetje geld komt, investeer het in de blijvers, zou ik zeggen. Een bikkelhard standpunt, ja. Een warme sanering is sympathiek, maar het geld is voor altijd weg uit de sector.