Aandeel duurzame energie glastuinbouw gedaald

Het aandeel duurzame energie in de glastuinbouw van 14% in 2023 lag achter op het landelijk aandeel van 17%. De glastuinbouw had in 2022 nog een hoger aandeel van 15,1% duurzame energie. Het aandeel duurzame elektriciteit in de glastuinbouw stijgt wel.

Dat blijkt uit de Energiemonitor van de Nederlandse glastuinbouw 2023 door Wageningen UR. In 2023 steeg het gebruik van duurzame energie nog wel beperkt in de glastuinbouw, maar het totale energiegebruik steeg harder uit bijvoorbeeld WKK’s. Dat duurzame energie geen grotere rol speelde in 2023 is het gevolg van de hogere productiekosten. Dat komt weer door tegenvallende ondersteuning voor duurzame warmtebronnen uit de regeling SDE.

Het aandeel duurzame energie is een andere dan het aandeel ‘energie uit bronnen zonder CO₂-uitstoot voor de glastuinbouw’. Daarbij wordt ook warmte- en elektriciteitsinkoop opgeteld (niet-duurzame), waarvoor de emissie niet aan de glastuinbouw wordt toegerekend. Dat aandeel ‘energie uit bronnen zonder CO₂-uitstoot voor de glastuinbouw’ is wel flink gestegen tot 28% in 2023, maar zegt niet alles over verduurzaming van de sector.

Warmtetransitie loopt moeizaam  

Als we alleen inzoomen op de hoeveelheid duurzame energie (13,0 PJ), dan werd deze voor de ene helft door de sector zelf geproduceerd en voor de andere helft ingekocht bij partijen buiten de sector. Dat gaat voor het overgrote deel om warmte (94%). Dat is ook een verklaring voor het achterblijven van het aandeel duurzame energie in de glastuinbouw ten opzichte van het gemiddelde in Nederland. In de glastuinbouw is toepassing van duurzame elektriciteit relatief beperkt, terwijl de transitie daar het snelst gaat. Bij de warmtetransitie gaat het langzamer, aardwarmteprojecten komen moeizaam van de grond, net als warmtenetwerken.

Bij aardwarmte valt verder een verschuiving op. De sector produceert steeds minder zelf, maar dat is een statistisch feit. Bij enkele bronnen is de exploitatie overgegaan naar partijen buiten de sector. Zij kopen daardoor nu duurzame warmte in. In 2023 was de totale hoeveelheid toegepaste aardwarmte relatief stabiel. In 2023 kwam iets meer dan de helft van de aardwarmte van projecten waar glastuinbouwbedrijven zelf risicodragend exploitant waren.

Eind 2023 waren er 14 bronnen van de glastuinbouw in gebruik die aardwarmte leverden aan 76 bedrijven (ruim 600 hectare). Van deze glastuinbouwbedrijven was bijna driekwart risicodragend deelnemer of exploitant, stellen de onderzoekers.

14% minder energie dan voor energiecrisis

De stijging van het energiegebruik van 14% leidde niet nog tot de niveaus van voor de energiecrisis toen winterteelt uit productie ging. Ook de stijging van de CO₂-emissie van 5% in 2023 betekende dat de uitstoot onder het peil bleef van voor de energiecrisis. De onderzoekers zagen een stijging van de elektriciteitsverkoop met aardgas-wkk, een afname van het areaal, een stijging van de elektriciteitsinkoop en lichte groei van de inzet van duurzame energie. Ook de inkoop van niet-duurzame warmte van derden dempten de stijging, omdat de CO2 niet aan de glastuinbouw wordt toegerekend.