Rabo-strateeg: dit is het moment voor teler om marges te verhogen

Groentetelers hebben meer te eisen van afnemers nu productbeschikbaarheid steeds vaker in het geding is. Ze kunnen de keten naar hun hand zetten, stelde Rabobank-strateeg Cindy van Rijswick.

Op het GroentenFruit Huis-symposium over productbeschikbaarheid stelde ze dinsdag 12 november dat aanbieders de macht hebben. “Nu is het moment goed om zaken aan te pakken. De marges kunnen omhoog, we kunnen naar andere contracten, flexibeler waarmee telers meer profiteren bij krapte. Ook aan de kant van keurmerken kan het allemaal effectiever. Er zijn misschien betere manier van data uitwisselen. Dit is het moment om dat ook aan te pakken.”

Ze zei dat op een moment dat contractonderhandelingen voor groente voor de deur staan of juist zijn opgestart. Dat beaamden ook aanwezige bloemkoolteler Ton Slagter en een vertegenwoordiger van Verdonk Broccoli. Telers wachten steeds langer met afgeven van prijzen, ook omdat ze dichter op de start van het seizoen beter inzicht hebben in wat er op de markt gebeurt met productieverwachtingen in Europa.

Productie gaat niet meer groeien

Dat productbeschikbaarheid niet meer vanzelfsprekend is, is al langer bekend. De problemen in het Zuid-Spaanse Almería zijn daarbij het meest recente voorbeeld. In Nederland is naast klimaatoorzaken nog een keur aan factoren aan te wijzen die productie remmen, zoals arbeid, dure grond en overheidsbeleid.

Volgens van Rijswick zal de groenteproductie in Nederland de komende jaren niet groeien. Met geluk is die productie op hetzelfde pijl te houden, stelde ze. Tegelijk neemt de vraag naar groenten en fruit sinds de Coronacrisis niet meer toe. Daarmee is er ook een zekere balans, schetste ze.

Nationale voedselstrategie op komst

Op het symposium werd ook veel aandacht besteed aan overheidsbeleid dat – volgens telers – niet doordacht genoeg is en vaak onnodig beknellend. Dat trok Ralf van de Beek, verantwoordelijk voor internationale zaken bij het ministerie van LVVN zich in de paneldiscussie aan. In 2025 komt het ministerie juist met een nationale voedselstrategie die wel doordacht zal moeten zijn om goed in te spelen op bedreigingen voor de lange termijn. Die visie zal 40 tot 50 jaar vooruit kijken, stelde hij.

Bestuurder en teler Ton Slagter ziet gebeuren dat bij ongewijzigd beleid de teelt zo wordt bekneld dat prijzen voor groenten nog veel hoger worden. Hij legde een parallel met de steeds maar verder stijgende zorgkosten in Nederland.   

Europa dicteert eisen niet meer

Europa importeert steeds meer groenten en fruit. Ook daar zit een kwetsbaarheid, constateerde Van de Beek. Europa stelt hoge eisen aan duurzaamheid aan eigen telers en wil dat ook bij importpartijen terugzien. Maar het economische belang van Europa daalt in de wereld. Steeds meer telers overzee zullen markten als China of VS verkiezen als daar de producteisen minder streng zijn.

Volgens directeur van Veiling Zaltbommel Gerard van den Anker wordt Europa het groenste en duurzaamste continent, als het niet oppast. Hij pleitte ervoor duidelijke voorwaarden aan teelt in Nederland te stellen en niet eendimensionaal iets te regelen of te verbieden. Hij wijst erop dat het aantal stoppers de komende jaren fiks zal zijn, mede door beknellende maatregelen.