Groenteplatform als basis voor discussie

De zoektocht naar alternatieven voor chemische middelen staat bij Bayer hoog in het vaandel. Serenade is daarbij één van de ijzers in het vuur. Op het Vollegrondsgroenten Platform toont de firma haar eigen onderzoek aan sectorgenoten, maar ook aan beleidsmakers.

Op het Vollegrondsgroenten Platform in het Gelderse Angeren nodigde Bayer onlangs niet alleen telers uit de sector uit, maar ook diverse ‘stakeholders’. Daarbij ging het niet zozeer over de specifieke middelen, maar wel om het duidelijk maken waartoe alternatieven voor chemische middelen al dan niet in staat zijn. Met andere woorden, als er al alternatieven zijn, dan betekent dat nog niet automatisch dat die ook dezelfde resultaten kunnen boeken als het gaat om de bestrijding van ziekten en plagen. Maar ook dat sommige teelten uit Nederland zouden kunnen verdwijnen als er geen afdoende werkende alternatieven voorhanden zijn.

“De discussie hieromtrent zal niet direct leiden tot de toelating van een groot aantal nieuwe chemische middelen, maar levert wel een bijdrage aan meer inzicht geven in wat er binnen de sector speelt.” Dat is in ieder geval wat Stefan van Heist voor ogen heeft. Hij is crop advisor vollegrondsgroenten bij Bayer en de ‘gids’ langs de proeven op het platform.

Preventief inzetten

In die proeven is een grote rol weggelegd voor het middel Serenade. Dat middel kreeg in 2013 al een toelating, onder andere tegen loofverbruining in peen en Botrytis en Sclerotinia in sla. In 2014 kwam er een flinke uitbreiding van het etiket, onder andere in prei tegen Fusarium, Alternaria en roest. Het middel is op basis van de bacterie Bacillus amyloliquefaciens (voorheen subtilis) stam 713.

In de grond leeft de bacterie van wortelexudaten. Het effect zit hem in de kolonisatie van de wortel. De bacterie weet op de wortel snel zijn plaats te veroveren en produceert vervolgens lipopeptiden die bodemschimmels effectief bestrijden. “Wel is het zo dat je het met groene middelen al heel goed doet als je 50 à 60% effectiviteit weet te behalen. Je moet ze in ieder geval preventief inzetten, want als de ziekte of plaag al massaal aanwezig is, dan red je dat zeker niet meer”, maakt Van Heist duidelijk.

Dompelen en/of aangieten prei

In prei ligt er op het platform daarom een proef met het dompelen en/of aangieten van preiplanten met Serenade. “Enerzijds heb je dan een effect op de weggroei en anderzijds is het een preventieve behandeling tegen Fusarium.” Over de (verschillen in) resultaten valt begin oktober nog niets te zeggen.

De achtergrond is dat de behandelingen een stimulerende werking hebben op de wortelgroei. Dat betekent dat de plant sneller aanslaat, maar een plant met een gezond wortelstelsel is ook weerbaarder. Bovendien zijn door het effect van een zuurder milieu rond de haarwortels de nutriënten fosfaat en ijzer voor de plant makkelijker opneembaar. “Bij prei zou je Serenade daarom kunnen bijmengen bij het aangieten met water en polyfosfaten. Dan zijn die polyfosfaten nog sneller opneembaar.”

Behandelingen knolselderij

In knolselderij zijn er wel al resultaten van een proef met een behandeling met Serenade. Daarbij is het middel toegepast bij de plantenkweker op de tray direct na zaaien, als een volvelds grondbehandeling vóór het planten en er ligt een combinatie van beide behandelingen.

In knolselderij is Serenade toegepast op de tray direct, als een volvelds grondbehandeling en in de combinatie.

Uit deze proef blijkt dat de planten bij de gecombineerde toepassing het beste weggroeide, door de snellere vorming van een goed wortelgestel. Hierdoor ontstond een plant die beter weerbaar was tegen bijvoorbeeld de bladvlekkenziekte Septoria. Het toegepaste schema daarbij was Score (T1), Luna Sensation (T2), Score+Serenade (T3), Luna Sensation+Serenade (T4) en Serenade+Silwet Gold (T5 en T6). Beide chemische middelen in dit schema komen uit verschillende groepen, ter voorkoming van resistentievorming. De interval tussen T1 en T2 was 20 dagen, tussen T2 en T3 14 dagen. Vervolgens werd wekelijks een behandeling uitgevoerd. Door alleen Serenade in te zetten op T5 en T6 ontstaan er meer ruimte in de MRL’s.

Uit eerdere proeven bleek ook dat bij regelmatige gewasbehandelingen met Serenade de interne kwaliteit van de knol beter was. Dat valt te verklaren door een betere opname van borium.

Wegvallen spirotetramat

De opgebruiktermijn van spirotetramat eindigt op 30 oktober 2025. Deze werkzame stof zit in de insecticiden Batavia en Movento. In meerdere vollegrondsgroentengewassen zullen naar verwachting grote problemen ontstaan met de bestrijding van met name bladluizen, wortelluis, (kool)wittevlieg en trips als er geen waardig alternatief ter beschikking komt. In peen, witlofwortelen en sla kunnen onder droge omstandigheden problemen ontstaan met wollige wortelluis. Onder vochtige omstandigheden zullen de negatieve effecten van de wollige wortelluis op de productie minder zijn.

In peen, witlofwortelen en sla kunnen onder droge omstandigheden problemen ontstaan met wollige wortelluis.

Aaltjes in peen

In peen zijn Verango en Nemgard tegen aaltjes alternatieven voor Vydate. Voor een goede werking van NEMgard DE (op basis van een knoflookextract) is vocht nodig. Verango is vloeibaar, dit in tegenstelling tot het granulaat Vydate. Het heeft een effect op wortelknobbel- en op wortellesieaaltjes en op vrijlevende aaltjes, maar de toepassingstechniek vraagt in een dicht gezaaid gewas als peen nog aandacht. Een behandeling op de rug heeft een beter effect dan een volveldsbehandeling.

Sclerotinia in peen

Op het platform ligt in peen een onderzoek naar loofgezondheid. Daarin worden diverse gewasbehandelingen vergeleken met een grondbehandeling met Serenade. Dat onderzoek ligt over twee rassen, het standaardras Nerac (Bejo) en het ras Catania (Seminis). Door de opgerichte groei van het loof zou Catania minder gevoelig moeten zijn voor Sclerotinia (en Alternaria). De proef is kunstmatig geïnfecteerd met sporen van Sclerotinia, desondanks is er begin oktober nog geen aantasting van Sclerotina te vinden.

Sclerotinia in sperzieboon

Op het platform stond het praktijkras Clermont naast een intermediair resistent ras van Seminis.

Bij de aanpak van Sclerotinia in sperzieboon kan naast een tijdige gewasbehandeling de rassenkeuze een rol spelen. Op het platform stond het praktijkras Clermont naast een intermediair resistent ras van Seminis. Dat ras is minder gevoelig voor Sclerotinia.

Bij de chemische aanpak is het belangrijk om net vóór of in het groene knopstadium een behandeling toe te passen met Luna Privilege of Luna Sensation. Door bij de daarop nog volgende behandelingen Serenade+Silwet Gold in te zetten, valt met een chemische behandeling in het groene knopstadium en twee herbehandelingen met Serenade+Silwet Gold de schimmel Sclerotinia goed te bestrijden.

Een aantasting van Sclerotinia op sperzieboon.