Zeevenkel en zeebanaan in een koude kas

In een koude kas teelt Aart-Jan Bil zeevenkel en zeebanaan. Samen met handelaar Hans Elenbaas ziet hij voor de Zeeuwse zeegroenten kansen in de eiwittransitie.

Op Schouwen-Duiveland probeert men weleens wat uit. Het Zeeuwse eiland is ook wel bekend als Schouwen-Druivenland, omdat door de vele zonuren men er als wijnboer een aardig wijntje kan produceren. Maar ook zeegroenten zijn er al sinds jaar en dag bon ton. Met nu twee nieuwe loten aan die tak: zeevenkel en zeebanaan. Deze producten bieden niet alleen kans als groente, of kruid, maar ook als smaakmaker in visvervangers.

Hans Elenbaas is al sinds zijn elfde met zeegroenten bezig. Een voor veel Nederlanders misschien vreemde hobby, maar in Zeeland, waar jongetjes graag rondzwerven op de buitendijkse schorren en slikken, is het wildplukken van zeekraal en lamsoor een kwestie van traditie. Voor bij moeder in de keuken, maar ook om te verhandelen.

Al 20 jaar in de handel van zeegroenten

“Twintig jaar geleden heb ik samen met mijn broer Elenbaas Zeegroenten opgericht. Ons bedrijf is gevestigd in Middelburg. Hier wassen, sorteren, verpakken en distribueren we de zeegroenten en zeewieren. Daarbij gaat het zowel om verse, als bewerkte en gedroogde producten. We verhandelen over de hele wereld, maar voornamelijk Nederland en België. We leveren vooral aan restaurants, supermarkten en de industrie.”

Teler Aart-Jan Bil is eigenlijk per ongeluk in de zeegroenten terechtkomen. “In het verleden werkte ik voor een landbouwcoöperatie. Daar kwam ik iemand tegen die al heel lang met de teelt bezig was. Dat bedrijf stopte en zo ben ik er eigenlijk in gerold. We hebben in totaal 20 hectare grond. Op 3 hectare zijn we actief met zeegroenten.”

Complete proeftuin op Texel

Al een jaar of dertig wordt met die zilte teelten geëxperimenteerd. In Zeeland en West-Brabant, maar ook op Texel waar Marc van Rijsselberghe zelfs een complete proeftuin en onderzoeksinstituut van de grond probeerde te krijgen. Het blijft echter lastig de teelt van een exclusief product moet per definitie klein blijven.

Tenzij het product omwille van zijn inhoudsstoffen groot kan worden in de voedingsmiddelenindustrie of in farma of cosmetica. Voor hun zeegroenten zien Bil en Elenbaas kansen in de productie van visvervangers.

Lees ook: Voortzetting teeltseizoen Zilt Proefbedrijf onzeker

Kasteelt van zeebanaan en zeevenkel

Naast de klassieke zeegroenten zijn de twee aan de slag gegaan met zeebanaan en zeevenkel. Elenbaas licht toe: “Ik importeerde de zeebananen uit Australië. De zeevenkel komt uit het Middellandse Zeegebied, waar deze langs de kust in het wild groeit. Aan de import kleven zowel kosten- als milieutechnische nadelen. Bovendien zorgt de productie in eigen land voor een lokale, dagverse oogst. Daarom zijn Aart-Jan en ik gaan kijken of het mogelijk is om deze groenten in de koude kas te telen.”

Het was best lastig om een goede teelt op te zetten. Wat voor substraat, hoeveel zout en andere voedingsstoffen, welke ziektes liggen op de loer en hoe kun je in de kas je teelt verlegen van het klassieke groeiseizoen van mei tot september naar zo goed als jaarrond? En nu de teelt min of meer op de rails staat, gaat alle aandacht naar de afzet. Vers naar de horeca en in kleinverpakking naar de supermarkt.

Lang houdbaar, fris, groen en knapperig

De zeebanaan heeft wel het hart van teler Bil gestolen. “Vooral omdat zeebananen lang houdbaar zijn. Ze zijn fris, groen en knapperig. Daardoor hebben ze alle gunstige eigenschappen voor een plekje in het supermarktschap. Door de lange houdbaarheid hebben de retailers relatief weinig derving.” Ander voordeel van de zeebanaan is de lage calorische waarde.

Zeevenkel doet het vooral goed als kruid. Foto: Peter Roek

Zeevenkel wordt voornamelijk als kruid gegeten, zowel gedroogd als vers. “Het bevat veel aromatische stoffen en er zit ook een stofje in dat invloed heeft op de stofwisselingsnelheid. Daardoor wordt het in tabletjes gebruikt als vermageringsproduct. Zeevenkel is rijk aan calcium, mangaan, ijzer, kalium en vitamine C. Daarnaast teelt Aart-Jan ook zeekraal, dat veel magnesium en mangaan bevat.”

Vooral zeevenkel en zeekraal kunnen een rol spelen in de eiwittransitie als een smaakmaker in visvervangers

De zilte producten kunnen als groente worden gegeten, maar lenen zich ook uitstekend als ingrediënt in salades, of als ingrediënt van een vegetarische burger. “In verse zeevenkel zit ongeveer 2,22 gram eiwit per 100 gram. In zeekraal 1,5 tot 3 gram eiwit per 100 gram en in zeebanaan zit zo’n 0,5 gram eiwit per 100 gram. Daardoor kunnen vooral zeevenkel en zeekraal een rol spelen in de eiwittransitie. Daarbij denk ik vooral aan een smaakmaker in visvervangers, zoals de toepassing in een visburger. Er zijn maar weinig groenten die van nature een zoute smaak hebben. Daar kunnen producenten zeker hun voordeel mee doen.”

Medeauteur: Ton van der Scheer