Feiten, gevoel en meningen over middelen

Nuance bestaat niet meer, zo lijkt het. In het debat over middelen lopen feiten, gevoel en meningen door elkaar. Niet gehinderd door kennis worden krachtige termen gebruikt. En ja, ook vergaande besluiten genomen.

Neem zo’n situatie als in het Limburgse Sevenum. De rechtbank verbiedt het spuiten van lelies nabij een woonwijk. Het verbod geldt voor middelen die zijn goedgekeurd door het College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen (Ctgb). Veilig, zou je denken toch? Maar niet voor de rechter die oordeelt dat de middelen niet getest zijn op de neurologische gevolgen op lange termijn, zoals Parkinson. Hij baseert zich op uitlatingen van een oud-hoogleraar. Uit oogpunt van het voorzorgsbeginsel niet doen dus, oordeelt hij.

Hoe ver kun je gaan in voorzorgsbeginsel?

En zo is er de discussie over glyfosaat. De Tweede Kamer wil deze stof verbieden. De discussie speelt al jaren. Wie weet het nog wel? Er zijn talrijke rapporten die beweren dat de stof ongevaarlijk is, of anders de alternatieven wel schadelijker. Anderen, onder wie de VN, sluiten een relatie met kanker niet uit. Het debat is volledig gepolariseerd.

De vraag is hoe ver je kunt/moet gaan in dit voorzorgsbeginsel. Een besluit hierover hoort in Brussel en Den Haag te liggen, niet in de rechtbank! Beleidsmakers moeten de kaders aangeven waarbinnen gerenommeerde instituten als Ctgb en Efsa (Europa) toetsen. In die instituten zit de kennis. Zij kunnen ook de expertise van andere kennisinstellingen als RIVM of universiteiten meenemen.

Chemie is geen strategie, maar een sluitstuk in de teelt

En natuurlijk evolueert kennis en besluitvorming. Met de kennis van nu zou je in het verleden anders hebben gehandeld. Het is ook goed om spuittechnieken en protocollen tegen het licht te houden. Het gaat echter te ver om meteen álle gewasbescherming in een kwaad daglicht te stellen.

Middelen nodig voor voedsel

Criticasters hebben vaak ook niet het besef dat voor een fatsoenlijk voedselpakket middelen nodig zijn. Chemie is geen strategie, maar een sluitstuk in de teelt. Maar nadrukkelijk: nog wel beschikbaar! Precisietechnieken kunnen het gebruik van herbiciden verminderen; helemaal uitsluiten niet.

Bovenal blijft staan dat de zweem van verdachtmakingen rondom de teelt – dit begint eigenlijk al bij bemesting – verwerpelijk is. In een wereld waar populisme hoogtij viert, social media de norm lijkt en geld regeert, lijkt dit vechten tegen de bierkaai.