‘Oogkleppen af bij verduurzaming’

Als de agrarische sector over twintig jaar nog bestaansrecht wil hebben, moet ze versneld en vergaand verduurzamen. Dat concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (RLI) in het rapport ‘Ruimte voor duurzame landbouw’.

De land- en tuinbouw moet daarbij de maatschappelijke zorg over de gezondheid, het welzijn en de afname van de biodiversiteit wegnemen. Er moet een halt worden toegeroepen aan de verschraling van het landschap en de afname van de biodiversiteit en de winstgevendheid van bedrijven moet verbeteren.

De Raad roept de productieketen, de overheid en de maatschappelijke organisaties op om belemmeringen voor verduurzaming van de landbouw weg te nemen. “Je ziet dat de verschillende partijen vooral kijken naar elkaars zwakke punten. We moeten stoppen met elkaar verketteren, maar meer gebruik maken van elkaars kennis en kunde”, vindt Gerrit Meester, lid van de commissie die het rapport opstelde. Hij vindt dat verduurzaming niet wordt gerealiseerd met heel strenge normen en eisen.

“Dat moeten we een beetje los laten. Er moet meer ruimte komen voor de creativiteit, zodat er nieuwe zaken ontwikkeld kunnen worden”, zegt Meester. Commissievoorzitter Niels Koeman vindt het nodig dat er een zekere ontspanning in het debat moet komen over verduurzaming. “De kritische wijze waarop partijen naar elkaar kijken, werkt verstarrend in het proces.”

Henry Meijdam, voorzitter van RLI vindt dat er een einde moet komen aan de discussie over óf economische belangen óf duurzaamheid. “We hebben het hier wel om de derde economische sector van Nederland. Dat is geen kattenpis. Iedereen zit met zijn eigen oogkleppen op. De sector heeft onvoldoende oog voor de tegenkracht uit de samenleving, terwijl milieuorganisaties zich ook moeten realiseren dat als rendement geen onderdeel van de oplossing is, dat ook de dood in de pot is.”

Staatssecretaris Sharon Dijksma van landbouw reageert dat het kabinet werkt aan meer ruimte voor het verduurzamen van de sector. “Het kabinet zwengelt van alles aan om duurzaam ondernemen makkelijker te maken.” Ze wil hierbij ook de hele keten betrekken. “We moeten ons wel realiseren dat extra aandacht voor milieu, welzijn en andere zaken niet gratis is. We kunnen niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten.”

LTO kritisch

LTO-voorzitter Albert Jan Maat is kritisch over het rapport. “Echt duurzame landbouw krijgen we als we het tempo van verduurzaming in de sector bijhouden. Dat ligt hoger dan in het rapport wordt gesuggereerd”, zegt Maat.

Herman Verhagen van Milieudefensie vindt het voorstel van RLI, dat de maatschappelijke organisaties als vierde hoek worden toegevoegd aan de gouden driehoek van kennis, bedrijfsleven en overheid. Hij heeft het gevoel dat de maatschappelijke organisaties nu te weinig worden betrokken bij de verduurzamingsdiscussie.

‘Industriële landbouw’

Milieudefensie-voorzitter Herman Verhagen vindt dat de RLI juist de impact van een industriële landbouw op natuur en milieu miskent.in een reactie bij de presentatie van het rapport. “Ten onrechte suggereert de Raad dat de industriële landbouw worstelt met maatschappelijke legitimiteit, maar ecologisch de boel op orde heeft”, aldus Verhagen.

“Wij missen in het advies aandacht voor ecologische grenzen en vrezen dat landbouwbeleid te veel bezig is met het oplappen van een bestaand niet-duurzaam systeem en te weinig met het creëren van een nieuw duurzaam systeem.” Verder noemt de Milieudefensie-voorzitter het onbegrijpelijk dat het advies van de Raad niet ingaat op maatschappelijke initiatieven rond landbouw en voedsel, die volgens de organisatie talrijk zijn. Verhagen: “die initiatieven hebben een duidelijke boodschap. Neem de draagkracht van de aarde als uitgangspunt. Houd de keten zo kort mogelijk. Regionaliseer de landbouw.”