Goede prijsvorming bij tomaat

“Voor alle soorten tomaten, behalve voor trostomaat, is de prijs dit jaar goed geweest. Bij trostomaat was de gemiddelde prijs hetzelfde als vorig jaar”, zegt Van Dalen. “Bij de pruimtomaten is de prijsstijging 27%, bij de cherry’s is het zelfs 28% hoger dan 2022. De telers hebben de hogere prijzen ook nodig in verband met de gestegen kosten. Energie zit nu in een rustiger vaarwater, maar andere kosten zoals van arbeid stijgen wel door.”

Door het donkere voorjaar is er 3-5% minder productie. Eind november zijn de prijzen van de 150 hectare herfstteelt, hoofdzakelijk grove trostomaten, hoger. Vorig jaar was dat € 0,80 per kilo en nu is dat € 1,75 per kilo.

Geen topseizoen trostomaat

Bij Royal Zon zijn de klokprijzen van grove trostomaten van € 1,30 per kilo eind oktober opgelopen naar € 1,80 per kilo begin week 48. “De trostomatentelers konden deze eindspurt wel gebruiken na een lagere prijs eerder in de herfst. Ze hebben niet de prijs gehad waarop ze hadden gehoopt”, zegt Twan Bongers, productmanager tomaat van Royal Zon. De prijzen zijn de laatste weken van de herfstteelt behoorlijk gestegen, omdat de aanvoer uit het buitenland, voornamelijk Spanje, later op gang is gekomen. Oorzaak hiervoor is een latere planting en de koudere nachten in november. Hierdoor is de overlap met Nederlandse trostomaten kleiner.”

Minder losse tomaten

“Ook de losse ronde tomaten hebben een goed eindschot gehad, maar het was geen topseizoen”, aldus de productmanager. De klokprijzen van de ronde tomaten lagen eind oktober rond de € 1,70 per kilo en in november gemiddeld rond de € 1,30 per kilo. De aanvoer van Nederlandse losse tomaten bij ZON is toen gestopt. Eind november was de aanvoer vanuit het buitenland nog laag. “Marokko had een hete zomer, waardoor telers later hebben geplant. Ook de koudere nachten zorgen nog voor weinig aanvoer. In Nederland zijn minder losse tomaten beschikbaar.”

Het smaaksegment van cherry-, troscherry-, pruimcherry- en cocktailtomaten kende dit jaar hoge prijzen. Bongers: “Bij de cherrytomaten zijn de prijzen behoorlijk hoog geweest, omdat er weinig beschikbaar was. De vraag was groter dan het aanbod door minder aanvoer vanuit Marokko. Daar was de zomer zo heet dat de vroege planting is verbrand en opnieuw moest worden geplant. Sommige telers hebben de zomerteelt overgeslagen om klaar te zijn voor de winterteelt. Ook zijn er virusproblemen, wat ten koste van de productie gaat.” In week 47 is de aanvoer van de specialties enigszins op gang gekomen.

Areaal Marokko blijft groeien

In Spanje begint de tomatenproductie op gang te komen. De meeste telers hebben een paar weken later geplant. “Dit is vanwege het warme weer in september en oktober, net als vorig jaar. Hierdoor waren de planten in de winter al uitgeput”, zegt Jan van der Blom van Coexphal. In de periode januari tot april van dit jaar waren de prijzen bijzonder hoog door een tekort aan tomaten.

Het areaal tomaten in Spanje was vorig jaar 8.205 hectare en is dit jaar niet veel veranderd. Het areaal in Marokko is de laatste jaren juist sterk gegroeid en blijft groeien. In 2022 was het tomatenareaal daar 11.784 hectare, terwijl dat in 2017 nog rond de 7.500 hectare lag. De export van tomaten uit Marokko is van 2021/22 naar 2022/23 met 35% gegroeid. Van Spanje is de export juist iets gedaald.

De grotere coöperaties verwachten dat het totale aanbod van tomaten in de wintermaanden hooguit 5% lager zal zijn

^{Jan van der Blom, Coexphal}

Virusproblemen Spanje

Volgens Van der Blom is het ToBRF-virus in Spanje meer aanwezig dan vorig jaar. De verwachting is echter dat het nauwelijks invloed zal hebben op het aanbod. “Hoewel het virus in 20 tot 25% van de kassen aanwezig is, zijn er nog weinig kassen leeggeruimd. Als het in het voorjaar warmer wordt, kan dat anders zijn en zullen telers mogelijk eerder gaan ruimen. De grotere coöperaties verwachten dat het totale aanbod van tomaten in de wintermaanden hooguit 5% lager zal zijn.”

In Nederland zijn dit seizoen meer ToBRFV-resistente rassen aangeplant en dat zal komend seizoen verder toenemen. Van Dalen: “Echter, er zijn nog niet voor alle soorten tomaten goede resistente rassen. Er wordt ook gezegd dat resistente rassen 10% minder productie geven en dat er meer energie in moet worden gestopt.”

In week 48 is bij Zon de aanvoer van trostomaten vanuit Turkije begonnen. Bongers: “We zijn rustig gestart, maar gaan naar 6.000 dozen per week. Dit gaat door tot week 6 of 7 in 2024.” Bij een belichtende teler van Zon gaat in week 51 de productie van grove trostomaten van start. De aanvoer gaat oplopen naar 5.000 tot 6.000 dozen per week. De productie van een andere teler met een vroege teelt start in week 5. “Daarom gaan we met de trostomaten vanuit Turkije niet zo lang door.”