‘Beter bodembeheer in de basis heel eenvoudig’

De omschakeling is uit nood geboren, want tien jaar geleden constateerde Appelman al dat de kool slechter groeide en de grond achteruit ging. De open middag op 8 oktober op zijn bedrijf in Stompetoren (Noord-Holland), georganiseerd door Vollegrondsgroente.net, werd goed bezocht door collega’s en adviseurs. Blijkens de gestelde vragen leeft het onderwerp duurzaam bodembeheer (de term regeneratief valt steeds vaker) behoorlijk en is menig teler aan het experimenteren. De wens om een weerbaar gewas te telen en minder afhankelijk te zijn van chemie speelt hierin een rol.

Groenbemesters inzaaien

Om de grond bedekt te houden, zaait Appelman diverse groenbemesters. Hij gaat voor mengsels, want hoe diverser hoe beter. Kruisbloemigen houdt hij erbuiten. Na een vroege teelt zaait hij een breed pakket, dit pakket wordt smaller naarmate hij later in het jaar zaait. De tijd dat voor de kerst het land geploegd moest zijn, is voorbij. Tegenwoordig ploegt hij in het voorjaar, maar dan oppervlakkig met de ecoploeg of een ondiep werkende ecofrees met mulcherende werking. Daarbij worden de resten van groenbemesters en onkruiden ondergewerkt.

Een dag na een fikse regenbui zie ik al die putjes in de grond. Dan hebben de wormen de afwatering al weer voor elkaar

Appelman, inmiddels ervaren in het beoordelen van de bodem, spitte kuilen in zowel kruidenrijk grasland als in met groenbemester ingezaaide percelen. Een bodemcoach van het Landbouwportaal bevestigde dat de scherpe kantjes eraf waren, de grond is kruimeliger en rijk aan wormen. Appelman: “Een dag na een fikse regenbui zie ik al die putjes in de grond. Dan hebben de wormen de afwatering al weer voor elkaar.”

Lees verder onder de foto‘s

Flinke investering

Onderdeel van de nieuwe strategie is ook het toedienen van compost en mest. De compost heeft hij deels vervangen door champost en ander organisch materiaal. “De hoge C/N verhouding in compost, maakt dat meer energie nodig is voor het vrijmaken van stikstof.”

Appelman rekende zijn bezoek voor dat op 60 hectare eigen land zo’n € 30.000 in bodembeheer wordt gestoken. “Maar het komt wel naar ons toe en anders is het voor de volgende generatie.” Tegenover een extensiever bouwplan, staan ook verdienste uit verhuur (weidegrond en tulpenteelt), GLB-subsidies en/of verkoop van luzerne, vult de groep aan.

Bodemleven voedt ook de plant

De kool/broccoliteler heeft zich destijds in de bodem verdiept door cursussen te volgen over het ecosysteem ondergronds. Zo raakte hij geboeid door de functie van schimmels en bacteriën en het feit dat levende wortels wortelexudaten (eiwitten, aminozuren en suikers) afscheiden die aangemerkt kunnen worden als voeding. “Als de bodem meer in balans is durf ik terug te gaan in de stikstofgift. In plaats van de aanbevolen 350 kilo N, zit ik voor het tweede jaar op 90 kilo.” Daarnaast experimenteert hij de teler met chitine om groei van micro-organismen te bevorderen.

Appelman ging dit jaar een stapje verder door een mengsel met vooral stikstofrijk klaver onder de kool te zaaien. “Ik geloof hier meer in dan in strokenteelt. Maar het is nog een kunst om het te laten gedijen, zonder dat het te groot wordt. Onder broccoli zal het waarschijnlijk beter passen dan onder kool, omdat de broccoliplant meer open is.” Appelman zaaiden 3 weken na planten, na het wiedeggen en aanaarden van de kool.

Hybride landbouw

De inzet van gewasbeschermingsmiddelen vermijdt Appelman zoveel mogelijk, maar hij zegt ook niet zonder te kunnen. Zo heeft hij achteraf spijt dat hij in het proefperceel geen Movento tegen trips heeft ingezet. En ook al worden onkruiden zoveel mogelijk mechanisch met de weideg of schoffelmachine aangepakt, soms gebruikt hij toch een herbicide in lage dosering om de groei ervan af te remmen. In de benadering van hybride (of geïntegreerde) landbouw past ook het uittesten van natuurlijke insecticiden zoals neemolie en plantversterkers.

Ruimte om te experimenteren

Sinds het bedrijf zowel demobedrijf is als fieldlab voor onder meer Agrifirm en Oxin Growers worden meerdere data verzameld. Zo blijkt volgens Appelman uit metingen dat uitspoeling van N naar slootwater nihil is en dat geldt ook voor chemicaliën. “Bizar dat Brussel de boeren verantwoordelijk houdt, terwijl burgers door medicijngebruik veel vervuilender zijn”, houdt hij zijn bezoek voor. “Die 0,5% aan boeren worden voor alles verantwoordelijk gehouden.”