Nieuw GLB : geld voor groente en fruit

De Europese commissie werkt aan een Nieuw gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor de periode 2014-2020. Hoe de regeling er exact uit gaat zien, is nog onduidelijk, veel onderwerpen zijn nog in onderhandeling. Het budget is op hoofdlijn wel bekend.

Nederland zal ca 11,5 procent gekort worden ten opzichte van het huidige GLB-budget. De kans bestaat dan ook dat de officiële startdatum 1 januari 2014 niet wordt gehaald.



Al wel is duidelijk dat het huidige systeem van bedrijfstoeslagen en het huidige plattelandsbeleid worden vervangen door een systeem dat is gericht op ‘versterking van de concurrentiekracht, het belonen van groene en blauwe diensten, voor het beheer en gebruik van de open ruimte. Het budget voor alle 28 lidstaten (nu 27 landen, plus Kroatië) is vastgesteld op 360 miljard euro, dat is bijna 90 procent van het budget voor de periode 2013-2013 (420 miljard euro).



Onlangs zette specialist internationale zaken van ZLTO Frank van Oorschot voor aardbeitelers uiteen hoe het GLB er -voor zo ver de contouren daarvan nu duidelijk zijn- de komende jaren uit gaat zien.

Bedrijfstoeslag verandert

Als De EU in staat is het nieuwe landbouwbeleid 2014- 2020 op tijd op de rails te krijgen, kunnen actieve telers van groente en fruit vanaf volgend jaar aanspraak maken toeslagrechten (TR) voor elke hectare landbouwgrond die ze in gebruik hebben. De huidige toeslagrechten waar groenten/fruittelers met een neventak als veehouderij of met akkerbouwgewassen nog recht op hebben, komt te vervallen.



Glas buiten de boot

De waarde per nieuw TR is afhankelijk van het budget en het aantal subsidiabele hectares en zal groeien vanaf gemiddeld 100 euro naar 200 tot 300 euro per hectare in 2019/2020, aangevuld met een vergroeningspremie. Kassen worden, zoals nu tegen de invulling van de nieuwe regeling aangekeken wordt, niet aangemerkt als landbouwgrond en vallen buiten de regeling. Teeltvormen als aardbeistellingen zullen waarschijnlijk wel worden wel aangemerkt als landbouwgrond. In Nederland gaat het toeslagrechtensysteem gelden voor 1,8 miljoen hectare, dat is het volledige areaal landbouwgrond. De marktordening voor groenten en fruit (GMO), in Nederland van toepassing op de huidige 22 erkende telersverenigingen, blijft nu intact, maar in 2013 zal er waarschijnlijk een nieuw voorstel voor de GMO-regeling gaan komen.



De toeslagrechten kunnen aangevraagd worden voor personen die in 2014 ‘actief boer’ zijn. In de huidige visie doet een actieve boer mee aan de gecombineerde opgave bij de Dienst Regelingen, dat sluit burgers als rechthebbenden uit. Verder heeft hij landbouwgrond in gebruik en vertegenwoordigen de toegewezen toeslagrechten een waarde van tenminste 500 euro per jaar. Instellingen als gemeenten, waterschappen, Schiphol en Staatbosbeheer vallen buiten de regeling.



Vergroening

Een punt van discussie is nog de afbakening van het begrip ‘landbouwgrond’, vooral gericht op de status van paardeweitjes en dergelijke. Boven de basispremie kan een vergroeningspremie worden verstrekt, gericht op de instandhouding van de groene ruimte. Voorwaarde is dat er sprake is van gewasdiversificatie, wat erop neerkomt dat op het bedrijf minimaal drie gewassen geteeld moeten worden. Nog niet bekend is of bijvoorbeeld groenbemesters daarin meegeteld worden. Een andere voorwaarde is dat er sprake moet zijn van ecologisch beheer op minimaal 7 procent van de oppervlakte subsidiabele grond. Gedacht moet worden als braak, sloten, akkerranden, bomenrijen en bos en dergelijke. Nog niet duidelijk is wat onder de noemer natuurbeheer zou moeten vallen, hoe dat gemeten en gemonitord moet worden, en of dat allemaal praktisch haalbaar is. De EU heeft daarbij het plan om bedrijven die niet (kunnen) voldoen aan vergroening, te korten op de basispremie. LTO vindt de huidige voorstelregeling voor het vergroeningsbeleid een slecht idee en kiest voor een systeem van duurzaamheidscertificaten die recht geven op de vergroeningspremie, zonder dat dat invloed uitoefent op de uitbetaling van de toeslagrechten.



Let op correcte aanvraag

Om de toeslagrechten werkelijk toegewezen te krijgen, zal  een eenmalige aanvraag bij Dienst Regelingen noodzakelijk zijn. De procedure hiervoor moet nog verdere vorm krijgen. Grondslag is de opgegeven oppervlakte landbouwgrond die in gebruik is, dus vermoedelijk inclusief zaken als tray- en containervelden en overige teeltondersteunende voorzieningen die niet aangemerkt kunnen worden als ‘glasoppervlakte’. Het betekent dat ook toeslagrechten gegeven worden voor grond in huur. Daarbij maakt het niet uit of het losse huur betreft, of dat de overeenkomst is geregistreerd bij de pachtkamer. Een punt daarbij is dat allerlei situaties mogelijk zijn, en dat de het toeslagrecht onderling verrekend wordt. Dat vraagt om een open houding tussen huurder en verhuurder.



In het algemeen is belangrijk dat de aanvraag bij DR correct wordt ingevuld, fouten kunnen de aanvraag vertragen en zelfs in het honderd laten lopen. Het kan al fout gaan omdat bij het invullen van het aanvraagformulier vinkjes niet of verkeerd gezet worden. Deskundige van Oorschot: “mijn advies: haal er een adviseur bij, die met je meedenkt en meekijkt.”



Landbouw is belangrijk

De aandacht in Brussel voor landbouw en de geldstromen die daarmee gemoeid zijn, wordt door Nederlandse ogen gezien regelmatig afgedaan als ‘veel aandacht voor een relatief kleine sector’. Schijn bedriegt echter. In de huidige 27 lidstaten is sprake van bijna 14 miljoen land- en tuinbouwbedrijven. Waarvan meer dan 70 procent kleiner dan 5 hectare: gemiddeld genomen zijn de agrarische bedrijven in Europa dus klein te noemen. De agrovoedingsector geeft in de EU werk aan 17,5 miljoen mensen, dat is bijna 8 procent van de totale werkgelegenheid.