Heb je Prinsjesdag gehad, verslokalen van een burgerboerderij bezocht, bij een biologisch community supported agrarisch (CSA) bedrijf van 450 hectare onder Hamburg geweest, changemaker-les gehad bij Koppert Cress, om de dag erop het werk even in te halen. Want de dag dáár weer na ging ik op cursus zaadvaste zaden bij De Beersche Hoeve.
Afgelopen jaar is mijn kostprijs flink gestegen, plant en arbeid duurder. Energie een beetje. Al is dat voor mij gelukkig niet zo spannend, ik stook immers niet, en gebruik maar 9.000 kWh (bedrijf, wonen en auto). Voor volgend jaar zal de kostprijs met nog een kleine 15% stijgen, verwacht ik. Deels arbeid en transport, maar zeker ook plantmateriaal dat in het nieuwe belastingplan naar 21% btw gaat.
Bij Koppert Cress opperde ik dat over tien jaar er geen glastuinbouw in het Westland meer bestaat. Een beetje om te pesten, uit te dagen, en voor de discussie, want welke richting moet/gaat het op?
Te hoge kosten, te weinig omzet
Ik lig er nog niet wakker van, maar maak me zeker zorgen over het verdienmodel, het bestaansrecht van boeren en tuinders. Het viel me op dat ook bij dat Duitse CSA-bedrijf, waar alle producten op voorhand al verkocht zijn, de nood aan de man is. Te hoge kosten, te weinig omzet. Met als enige oplossing meer klanten/leden en dus meer omzet. Maar zijn die er wel? Ik vraag me serieus af of de gemiddelde burger nog wel voldoende geld (over) heeft voor vers, goed, gezond en duurzaam en dus nu ook duurder voedsel. Menig buitenland kan het goedkoper, dus wat wordt ‘ons’ uniek verkooppunt? Heeft exporteren nog wel zin? Welke kosten kunnen lager?
Ik vraag me serieus af of de gemiddelde burger nog wel voldoende geld (over) heeft voor vers, goed, gezond en duurzaam en dus nu ook duurder voedsel
Ga ik ook zelf leden werven, reclamemaken, zelf harder werken, zaden produceren, volkstuintjes in de kas, telen voor een ziekenhuis, nog beter afstemmen op de vraag. Ben benieuwd welke richting bij mij de komende maanden een voedingsbodem krijgt. Misschien wel een burger-voedselcoöperatie. Begin oktober de volgende cursus (hoe krijg je meer klanten) en ook nog even een boerenversneller, alsof het niks kost. Tot na de verkiezingen.