Miljoenen van investeerders gouden greep of loden last

Precies twee jaar geleden was Jonathan Webb in Nederland. Hij had toen net € 500 miljoen opgehaald met de beursgang van zijn glastuinbouwbedrijf AppHarvest. Dat was op het hoogtepunt van de investeerdershype rond indoor farming. Ja, ook de kassen die AppHarvest in Kentucky had laten neerzetten – door Nederlandse kassenbouwers – werden voor het verleiden van nog meer investeerders onder de noemer indoor farming geplaatst. En alles wat met indoor en vertical te maken had, dat trok vlak voor en tijdens de coronapandemie extern kapitaal.

Crises deden hype bekoelen

Maar de energiecrisis die hand in hand ging met de Oekraïnecrisis heeft de hype doen bekoelen. Vertical farms worstelen en vallen om. En AppHarvest deelt in de malaise rondom indoor farming – vorige week vroeg het uitstel van betaling aan, het voorportaal voor faillissement of in elk geval overname en reorganisati. Dat is niet per se logisch. De kassen in Kentucky hadden immers veel minder last van hoge energierekeningen dan de Europese vertical farming bedrijven. Wat is er dan wel aan de hand?

Het lijkt een kwestie van te veel geld en te hoge verwachtingen. Wie een half miljard binnenhengelt, die gaat groot denken. Zich afficherend als techbedrijf (genoteerd op de Nasdaq) ging AppHarvest zich niet beperken tot gewoon tomaten telen. Er moest ook bijvoorbeeld een tomatenoogstrobot doorontwikkeld worden.

Razendsnelle ontwikkeling toch te langzaam

Aan de andere kant van de medaille zijn er de verwachtingen en het vertrouwen van al die aandeelhouders. Gealarmeerd door de onvermijdelijke verliezen van de vertical farms gingen ze wellicht wat nuchterder kijken naar wat er dan in die glazen kassen nog wél voor winst te halen was.

Dat ook in de modernste kas niet direct maar elk jaar rendementen van boven de 10% worden gehaald, dat hadden die investeerders in 2021 misschien nog voor oud en achterhaald doemdenken gehouden. Achterhaald immers door de naar verluidt razendsnelle ontwikkelingen van robotisering, digitalisering en dataficering in de tuinbouw. ‘Razendsnel’ is echter ook in de 21ste eeuw een rekbaar begrip.

Het Grote Geld blijft geïnteresseerd

Jonathan Webb was in de zomer van 2021 dé man. Zijn beursgang was een voorbeeld voor wat ook in Nederland met hightech glastuinbouwbedrijven zou kunnen gaan gebeuren. Getuige de transacties rond het tomatenbedrijf van de Gebroeders Duijvestijn en deze week de overname van kassenbouwer Certhon, is de belangstelling van grote internationale investeerders nog steeds daar.

Maar het voorbeeld van AppHarvest maakt wel duidelijk dat wanneer ‘Het Grote Geld’ en ‘Gewoon Lekker Tomaten Telen’ aan één tafel komen te zitten dat niet automatisch een goed huwelijk is. Misschien wel integendeel.