Hoeveel pijpen heeft jouw vader?

In de supermarkt bij mij om de hoek in Utrecht sta ik twijfelend voor het schap met kleine, grote en nog grotere tomaten. Ik heb geen idee van de verschillen en koop snel de goedkoopste. Een week later gaat dat anders. Ik kijk naar de kleur, naar de grootte en probeer in gedachte het zoetje en het zuurtje te proeven. Wat er is veranderd? Ik ben in de tussentijd op uitnodiging van EatThis achter het glas gaan kijken.

Steeds afhankelijker van de technologie

Als antropoloog probeer ik te begrijpen hoe mensen culturen vormen en hoe culturen mensen vormen. Soms tot diep in Afrika, nu naar tuinders in het Westland. Ik kom in de avondschemer aan en besef me hoe weinig ik weet van wat er zich afspeelt achter de kilometers lange, soms oranjeachtig verlichte muren van glas. Ik bezoek gedurende drie dagen vele kassen en het World Horti Centre. Ik leer hoe de oude rotten nog groene vingers hadden, de gewassen konden aanvoelen en met een tomatentriller het de planten naar de zin probeerden te maken. Tegenwoordig gaat dat anders, hoor ik. Alle kennis wordt nu in AI gestopt en de jonge telers zijn steeds afhankelijker van de technologie.

Overal vliegen en kruipen insecten uit zakjes om ongewenst gespuis op te eten

Maar de triller is vervangen door de hommel! Overal vliegen en kruipen insecten uit zakjes om ongewenst gespuis op te eten. Puur natuur werkt samen met moderne technologie om zo met minder gif gezonder te produceren. Ik wist dat niet. Ik wist ook niet dat groenten die niet in de volle grond staan, maar wel zonder gif worden gekweekt, niet biologisch mogen heten. Ik wist niet dat verschillende tomatensoorten verschillend smaken en dat je er met zoveel liefde naar kunt kijken en over kunt praten.

In het Westlands Museum leer ik dat in deze tuinbouwstreek in het dating circuit van een aantal jaren geleden de vraag ‘hoeveel pijpen heeft jouw vader’ belangrijk was. Vele families waren druk bezig om op elk beschikbaar stukje grond kassen te bouwen, liefst verwarmd. Hoe meer schoorsteenpijpen, hoe rijker.

Meer kennis over tomaten

Ik zag hoe door het gebruik van glas vanaf 1830 de productie omhoogging. Hoe door de intrede van de veiling in 1887 de tuinder zich volledig kon gaan focussen op de techniek van telen, omdat een ander de verkoop voor z’n rekening nam. Het Westland trok zich terug in de kassen en had eigenlijk steeds minder contact met de eindverbruiker, de consument, met mij.

Al lopend door de kassen realiseer ik mij hoezeer ik als stadskind losgezongen ben van de basis van mijn voeding. Maar ook hoever de tuinder van míj af is komen te staan. Ik gun iedere consument meer kennis over tomaten en nodig tuinders persoonlijk uit in mijn buurtsuper. En ik hoop dat puur natuur en schone technologie verder zullen samenwerken. En dat de zin ‘hoeveel hommels heeft jouw vader vliegen’ de toekomstige openingszin in de Westlandse kroegen wordt.