Wees je bewust van gevaren heftruck

Op teeltbedrijven rijden vaak heftrucks rond. Dat is niet zonder gevaar voor personen die hierbij in de buurt komen. Of voor bestuurders, want een heftruck kan kantelen door oneffenheden in de ondergrond. Vallende lading kan ook gevaar opleveren. Daarnaast levert blootstelling aan dieselmotoremissie en aan trillingen en schokken ook risico’s op bij het gebruik van een heftruck. Net als het laden en installeren van accu’s.

“Ongevallen met heftrucks hebben regelmatig een ernstige afloop”, geeft Wim Klaucke, preventieadviseur van Arbo-adviesdienst Stigas aan. “Laat de heftruck in elk geval jaarlijks door een deskundige keuren, zorg voor goed onderhoud en houd dat bij in een logboek.”

Scheiden van rij- en looppaden

Een strikte scheiding van rij- en looppaden, ofwel tussen gebieden waar een heftruck mag rijden en waar looproutes zijn voor mensen, is een belangrijke maatregel. Dat verkleint het risico op aanrijdingen, want voetgangers zijn een kwetsbare groep op de werkvloer. Hetzelfde geldt voor rustig rijden met een heftruck. Om blootstelling aan trillingen en schokken te verminderen, beveelt Klaucke een goed onderhouden, geveerde stoel aan. En een bandenkeuze afgestemd op de uit te voeren werkzaamheden, waarbij de minste trillingen voorkomen.

Rijden op de openbare weg

Zodra een heftruck op de openbare weg komt, is het Wegenverkeersreglement van toepassing. Dan geldt een maximale snelheid van 25 kilometer per uur en de heftruck moet aan de voorkant zijn voorzien van twee lampen met zowel dim- als stadslicht. Zowel aan voor- als achterkant zijn richtingaanwijzers verplicht. De heftruck moet alarmlichten hebben en aan de achterkant een rood reflecterende driehoek. Monteer deze in het midden of links van het midden op een hoogte van minimaal 35 centimeter tot 90 centimeter.

De achterkant van de heftruck moet zijn voorzien van twee achterlichten, twee stoplichten en tenminste twee reflectoren. “Wanneer een heftruck langer is dan 6 meter, moet deze zijn voorzien van extra richtingaanwijzers en oranje reflectoren aan de zijkanten”, zegt Klaucke. “Op de openbare weg moeten de vorken verwijderd of afgeschermd zijn.” Voor het besturen van heftrucks breder dan 130 centimeter (inclusief voorzetapparatuur) op de openbare weg is een T-rijbewijs nodig. De heftruck valt dan onder de categorie Motorrijtuigen Met Beperkte Snelheid.

Tips voor het veilig gebruiken van een heftruck

• Inventariseer en beoordeel de risico’s van machines in de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RIE).
• Stel in overleg met heftruckchauffeurs verkeersregels op, waar wel en niet rijden, toeteren bij onoverzichtelijke hoeken e.d.
• Zorg voor markeringen van transport- en looproutes en waarschuwingsstickers op toegangsdeuren die wijzen op de aanwezigheid van heftrucks.
• Zorg dat medewerkers zich alleen begeven op plekken waar de heftruck niet rijdt (loopzones) en waar zij zich aan moeten houden qua zichtbaarheid voor de chauffeur, oogcontact met de chauffeur wanneer deze in de buurt komt, geen smartphones gebruiken op de werkvloer en geen oordopjes met muziek zodat een waarschuwingssignaal hoorbaar is.
• Maximeer de rijsnelheid van een heftruck, binnen niet harder dan 6 km/uur en buiten maximaal 12 km/uur.
• Overweeg het monteren van een zogenoemde bluespot. Dat waarschuwt tijdig een voetganger door een helderblauwe lichtbundel op de vloer dat een heftruck nadert. In omgevingen met veel lawaai is dat een extra attentie naast het achteruitrijgeluid.
• Zorg voor vlakke vloeren en ondergrond en houdt rekening met de last en rijsnelheid om kantelen van de heftruck te voorkomen. Een heftruck kan bij een korte bocht, een te hoge snelheid en een kleine oneffenheid in de ondergrond al kantelen.
• Vervang transparante deurflappen tijdig om zicht te houden.
• Voorzie de heftruck van een claxon, spiegels en veiligheidskooi.
• Zorg voor een stoelgordel, veiligheidsbeugel en/of een gordelbandsysteem (GBS, zie www.eblo.nl), waarmee de bestuurder binnen de kooiconstructie blijft bij het kantelen van de heftruck.
• Laat een heftruckchauffeur altijd veiligheidsschoenen (minimaal type S1) dragen, want dat is verplicht voor de chauffeur. Zijn er geen gescheiden rij- en looppaden dan is dit aan te bevelen voor alle medewerkers.
• Zorg dat jeugdigen (16 tot 18 jaar) een heftruckcertificaat hebben en houd hierbij deskundig toezicht om in te kunnen grijpen als de situatie gevaarlijk wordt. Onder 16 jaar is het verboden om een heftruck te besturen.
• Hef of vervoer in principe geen personen. Een persoon kan alleen meerijden op een heftruck als daar een veilige plaats voor is ingericht, dat is een extra stoel met veiligheidsgordel.
• Hef geen last die zwaarder is dan de aangegeven draaglast en vervoer een big bag op een pallet, want een big bag of andere last die aan de vork(en) hangt, beïnvloedt de stabiliteit van de heftruck zeer negatief.
• Verwijder de contactsleutel als je de heftruck verlaat en er geen zicht op kunt houden.

Borg de veiligheid van de acculaadplaats

Bij het laden en installeren van accu’s gebeuren veel ongelukken. Een vonk kan leiden tot een explosie van waterstofgas. Kortsluiting tussen de plus- en minpool via bijvoorbeeld een ring of metalen horlogebandje kan zeer ernstige brandwonden veroorzaken. Vaak ontstaat ook ernstig letsel aan ogen en huid. Enkele tips om de veiligheid in de acculaadruimte te vergroten:

• zorg voor voldoende natuurlijke en/of mechanische ventilatie om het vrijkomende waterstofgas te verdunnen en af te voeren;
• breng ventilatieafvoeren zo hoog mogelijk in de acculaadplaats aan om ophoping van waterstofgas onder het plafond of dakkoepels te voorkomen;
• laat werkzaamheden aan de accu alleen uitvoeren door deskundige personen;
• gebruik geen mobiele telefoons of elektrische vliegenvangers, rook niet, maak geen open vuur en las en slijp niet bij een accu die wordt geladen;
• plaats een bord: Roken en open vuur verboden;
• installeer explosievrije verlichting (elektrische schakelaars) en overige elektrisch materiaal of monteer dit buiten de acculaadplaats;
• bescherm elektrisch materiaal tegen binnendringen van het explosieve waterstofgasmengsel, want dit kan ontploffing veroorzaken;
• zorg bij het laden voor een goed vloeistofniveau.Schakel eerst de laadapparatuur uit voordat je de laadleidingen los haalt;
• maak de verbinding tussen minpool en acculader als eerste los en als laatste vast;
• dek de accupolen af (ook bij het installeren) ter voorkoming van kortsluiting
• plaats elektrisch materiaal, dat tot ontploffing kan leiden, op voldoende afstand van de accucellen en niet in de afvoerrichting van het explosieve waterstofgasmengse
• draag bij het vullen van een accu altijd een gelaatscherm of veiligheidsbril, werkschort en zuurbestendige handschoenen.