Vertrouwt u onze rechters nog?

Het vertrouwen in rechters is in Nederland groot. 77% van de Nederlanders boven de 15 jaar staat met de duim omhoog voor de rechterlijke macht, zo blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Toen het statistiekbureau in 2012 hetzelfde onderzoek deed, was dat 69%.

Al te eigenmachtige rechters

Dat groot en groeiend vertrouwen is opmerkelijk, gezien de discussie die de laatste jaren maatschappelijk gevoerd is tegen al te eigenmachtig optreden van rechters. Met geruchtmakende uitspraken tegen de staat en haar stikstofbeleid, zouden rechters het land op slot zetten. Ook de uitspraak in de zaak van Urgenda tegen Shell, dat zich aan het Parijse klimaatakkoord moet houden, was een teken aan de wand.

Dikastocratie versus democratie

Een teken aan de wand dat we toegaan naar een dikastocratie. Dat is een duur woord voor een maatschappij waar niet het volk (democratie), of zoals vroeger de adel (aristocratie) het voor het zeggen heeft, maar de rechters. Kennelijk vindt de Nederlander dat in meerderheid wel best. Beter dan dat graaiende bedrijven en politici de baas zijn (kleptocratie): zowel grote bedrijven als de nationale politiek hebben vertrouwensprocenten moeten inleveren de laatste 10 jaar.

Rechter steunt Warmtelinq

Het is aan de rechter om helderheid te geven over wetten die met elkaar botsen of wetten waaraan bedrijven of de overheid zelf zich niet houden. Dat gebeurde deze week bijvoorbeeld door de Raad van State die geen stokje wenste te steken voor Warmtelinq. Dat warmtenet van de provincie Zuid-Holland en Gasunie, dat restwarmte van de Rotterdamse haven naar kassen en huizen gaat transporteren is volgens procederende milieuclubs, maar ook de gemeente Den Haag onduurzaam. De warmte is te fossiel en de aanleg schadelijk voor natuur en milieu.

Beleidsverlamming op voorhand

Te veel macht bij rechters zou ook op voorhand al voor beleidsverlamming kunnen zorgen. Zo zou 0% btw op agf juridisch niet houdbaar zijn, waarschuwen de onderzoekers van SEO Economisch Onderzoek. Want de producent van bijvoorbeeld groentetortilla’s, waar nog wel 9% btw zou blijven drukken, zou een rechtszaak kunnen aanspannen.

Lector voeding en gezondheid Annet Roodenburg van HAS Den Bosch schreef daar deze week een optimistische column op FoodAgribusiness.nl over: kom maar op met die rechtszaken. “Wie weet wordt de volksgezondheid belangrijker gevonden dan het handelsbelang van de tortilla-producent. En vormt dit een precedent voor nog meer rechtszaken, zodat er eindelijk echt wat gebeurt.”

Kwestie van zelfvertrouwen

Dat gaat dan nog voorbij aan de vraag of de politiek net zoveel vertrouwen heeft in de rechter als in haar eigen vermogen om die btw-maatregel juridisch zo te formuleren dat de rechter er inderdaad vierkant achter kan gaan staan. Een kwestie van zelfvertrouwen dus.