​Film Paved Paradise: meer voedsel op minder hectares

Dat is kort gezegd de boodschap van de film Paved Paradise, die op 3 april in première ging. Een anderhalf uur durende documentaire, die vanaf 6 april in 36 filmtheaters in Nederland gaat draaien. Een film over een serieus probleem, die toch licht van toon is en vol met mooie beelden van natuur en van landbouw. En van kassen. Want filmmakers Hidde Boersma en Karsten de Vreugd zijn de afgelopen paar jaar dikke maatjes geworden met de kampioenen van de intensieve landbouw, de Nederlandse glasgroentetelers.

Oneliners van zoöloog en columnist

Boersma en De Vreugd hebben nog veel meer vrienden gemaakt. De Britse zoöloog en schrijver George Monbiot bijvoorbeeld, die behalve in boeken ook in een wekelijkse column in de progressieve Britse krant The Guardian al jaren te hoop loopt tegen het romantiseren van extensieve land- en tuinbouw. En dat op camera bepaald aanstekelijk verwoordt in sappige oneliners als “we fetishize low yield farming” (we raken opgewonden van landbouw met lage opbrengsten) en “poetry is the most destructive force in the world”: poëzie en verbeelding van het idyllische boerenland als de propaganda die ons heeft gebracht waar we nu zijn: de 21ste eeuwse wereldbevolking proberen te voeden met landbouwmethoden uit de steentijd – ook een quote van de Brit.

Costa Rica als voorbeeld

De andere grote vriend van de makers is Alvaro Umana. De krasse zeventiger was in de jaren 80 de eerste milieuminister in het Midden-Amerikaanse landje Costa Rica. Waar buurlanden nu nog steeds in de greep zijn van aan burgeroorlog grenzend geweld, daar is dit landje geslaagd om het kappen van regenwouden en ander natuurvernietiging te keren. Het aandeel natuur is weer gegroeid van 27 naar 55%, zonder dat het de agrarische productie heeft verzwakt; die is geconcentreerd op de vruchtbare gronden waar de beste producties per vierkante meter mogelijk zijn, schetst de zeer aimabele Costaricaan.

De tegens blijven wat onderbelicht

Met deze en meer door optimisme gedreven mensen voor de camera is Paved Paradise niet een doemdocument geworden naar analogie van Al Gore’s Inconvenient Truth of de Greta Thunberg film House on Fire op Netflix. Maar een film die op hoopvolle toon het denken dirigeert naar mogelijke oplossingen. Natuurlijk zijn er allerlei ‘tegens’ die veelal onuitgesproken blijven. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout mocht er een paar inbrengen, bij onstentenis van Frans Timmermans, die kennelijk niet de tijd vrij kon of wilde maken om zijn door de film aangevallen ’25% biologisch in 2030’ te verdedigen.

Westlands de voertaal in Tuschinski

Zo blijven vooral de schitterend in beeld gebrachte en ook nog eens tamelijk grappig (soms misschien ietsje té lollig) verwoorde ‘voors’ hangen. De voors van het ecomodernisme, waar de Nederlandse glastuinbouw vierkant achter is gaan staan. De voertaal in het Tuschinski filmtheater in hartje Amsterdam was gisteravond Westlands. Vanaf het podium bedankten de makers in het bijzonder directeur Jelte van Kammen van telersvereniging Harvest House voor zijn inspanningen om tuinbouwbedrijven financieel aan de productie van de film te laten bijdragen. Die bijdrages telden op tot een kwart miljoen euro. Mocht Paved Paradise inderdaad het denken van genoeg boeren, burgers en beleidsmakers beïnvloeden in de richting van niet ex- maar íntensivering, dan is dat vanuit oogpunt van de tuinbouw welbesteed geld.