Investeerder Verbakel: Atrium Agri houdt experts aan het roer

De jacht op aandelenpakketten of compleet eigendom van teelt- en techniekbedrijven in de ‘controlled environment agriculture’ leidde tot woeste taferelen. Buitenlandse investeerders liepen bij Nederlandse familiebedrijven de deur plat. En nieuwe tuinbouwbedrijven en vertical farms gingen naar de beurs. Het kapitaal was vaak buitenlands en van buiten de sector. Een belangrijke uitzondering op die trend is de Nederlandse bedrijvengroep Atrium Agri.

Deze holding is niet in handen van Japanners, Chinezen, Duitsers, Zwitsers, Finnen, Amerikanen of Canadezen. Drie Zuid-Hollandse ondernemers maken er de kern van uit: Koen Brabander (PB Techniek), Henk Verbakel (Havecon) en Edward Verbakel (VB Group). Mannen uit het hart van de glastuinbouw, met verstand van wat er op de bedrijven en in de sector gebeurt.

Een verstandige investeerder stuurt het bedrijf natuurlijk niet aan vanaf de Zuidas of vanuit Tokio, zegt Edward Verbakel. “Je koopt een aandeel in een bedrijf om zijn expertise in een kansrijke branche. Dan moet je die experts ook hun ding laten doen. Maar anderzijds: wij willen ook liever niet voor alle grote beslissingen naar Japan of China moeten bellen.”

Edward Verbakel (1972) is directeur van VB Group in De Lier (Zuid-Holland). Dit bedrijf is groot geworden in de Nederlandse tuinbouw, maar heeft zich deze eeuw gediversifieerd en is ook geïnternationaliseerd. Verbakel heeft het familiebedrijf ingebracht in holding Atrium Agri, waarvan hij samen met Koen Brabander en Henk Verbakel de oprichter en aandeelhouder is. Atrium Agri bestaat uit totaal dertien bedrijven en/of deelnemingen.

Ervaring met investeerder van buiten

Een van zijn twee kompanen kreeg vijf jaar geleden een inkijkje in hoe dat in werkelijkheid gaat met zo’n investeerder van buiten. Koen Brabander verkocht in 2018 een groot aandelenpakket van zijn familiebedrijf PB Tec aan investeringsmaatschappij Victus. Hij bleef wel zelf het bedrijf leiden.

“Toen in 2019 de Bom Group te koop kwam, kwam Koen bij ons informeren of we misschien samen met hem dat bedrijf wilden overnemen”, blikt Edward Verbakel terug.

De Nederlandse teler weet altijd precies wat hij wil en wie dat het beste kan uitvoeren

“Koen kende als toeleverancier de Bom Group, maar hij wilde ook niet zijn andere klanten in de kassenbouw gaan beconcurreren door zelf een kassenbouwer over te nemen. Het is een klein wereldje en we werken regelmatig met elkaar samen. Dat hebben we geleerd van de Nederlandse teler, die altijd precies weet wat hij wil en wie dat het beste kan uitvoeren. Zo zijn we ook naar het buitenland gegaan om daar compleet te gaan bouwen, als een bedrijvencluster dat zich in Nederland had bewezen.”

Maar van een cluster van bedrijven, die in verschillende samenstellingen samenwerken, naar een holding, dat is nogal een stap.

“Ja. Toen we besloten als een soort drie musketiers te gaan investeren in Bom Group was dat wel een stap. We vormden Atrium Agri als holding en in de inmiddels dertien bedrijven en/of deelnemingen die daaronder hangen, hebben we met zijn drieën steeds een meerderheid van de aandelen. Het zittend management van een bedrijf dat we in de holding halen, houdt een minderheid van de aandelen. Voor die bedrijven is het juist weer een kleinere stap om aandelen te verkopen aan ons dan aan vreemde investeerders. Wij kennen de bedrijven en zij kennen ons.”

Aandelen PB Tec teruggekocht van Victus

De holding kreeg vlak voor de jaarwisseling van 2021 naar 2022 zijn huidige vorm, toen de drie hun tot nu toe grootste transactie uitvoerden. Nu om de aandelen van PB Tec weer terug te kopen van Victus, dat na vier jaar zijn investering kon gaan verzilveren. Om dat te financieren verkochten de drie middels een aantal banken gefinancierde transactie hun eigen bedrijven aan ‘moederschip’ Atrium Agri. Dat moederbedrijf is daardoor des te hechter geworden.

“Door alle modernisering en digitalisering van grote tuinbouwprojecten wordt het ook steeds noodzakelijker om hechtere verbanden te smeden dan alleen maar vrijblijvende samenwerkingen. In een groep als Atrium Agri bundelen we behalve expertise in allerlei gebieden ook massa. Dat geeft zekerheid en buffer voor de heel grote aanbestedingen. Je kunt het tegenwoordig zomaar hebben over één project van wel € 100 miljoen. Dat is een aanbesteding die groter is dan de hele jaaromzet van mijn eigen bedrijf.”

De bedrijven binnen Atrium Agri houden hun eigen verantwoordelijkheid

Verbakel wil wel waken voor verlies van individualiteit van de dertien bedrijven en/of deelnemingen die deel uitmaken van de holding, waaronder dus zijn eigen VB Group.

“De bedrijven binnen Atrium Agri houden hun eigen verantwoordelijkheid. We willen ook niet werken met gedwongen winkelnering. Elk bedrijf moet zijn eigen klanten blijven bedienen. En klanten die wel met het ene, maar niet met het andere bedrijf uit onze holding willen werken, die staat dat vrij. Maar we streven er wél naar om voor elk onderdeel van een tuinbouwproject een eigen aanbieding te kunnen doen aan een klant. Dus we hebben bijvoorbeeld een eigen schermbedrijf opgezet, Scre3ns, met de bekende 3 uit Atrium.”

Waar zitten nog gaten in het aanbod dat Atrium Agri kan bieden aan klanten?

“Dat zat vooral aan de ‘binnenkant’ van de kas. Automatische teeltsystemen, vertical-farmoplossingen, digitalisering en data. We hebben daar al wel een aantal stappen gezet, met belangen in JB Hydroponics en Agri Data Innovations , maar ook in VH Systems, voor intern-transportsystemen, een erfenis van Codema. De mensen die voorheen voor Codema-bedrijf HaWe aan de slag waren, hebben er vrijwillig voor gekozen om onder onze vlag een nieuw bedrijf op te starten met een ruim aanbod aan logistieke teeltsystemen.

Technieken uit de glastuinbouw zijn ook heel goed inzetbaar in woningen en bedrijven

Door de energiecrisis is de jubel rond die controlled environment agriculture wel een beetje verstomd.

“Dat klopt voor een deel. De vraag in Nederland is aan het teruglopen, maar we hebben het werk ook niet verloren. Er is een pijplijn van nog niet gerealiseerde kassen waar we toch een keer weer voor aan de slag kunnen. Daarnaast kan je het ook zien als een kans om als deel van een groep een crisis beter te doorstaan dan in je eentje.”

“En voor de lange termijn blijft glastuinbouw een solide antwoord op de drie grote schaarstes: water, arbeid en energie. Bovendien zijn wij niet alleen maar actief in de glastuinbouw. Al sinds de vorige crisis in 2008 hebben wij met VB ingezet op diversificatie en verduurzaming. Technieken uit de glastuinbouw zijn inmiddels ook heel goed inzetbaar in woningen en bedrijven.”

De kennis en kunde van mensen die het telen in een kas in de vingers hebben, dat is een verborgen verdienmodel

De glastuinbouw is gewend om snel te schakelen als zich weer een crisis aandiende en doet dat ook nu.

“De basis blijft toch uiteindelijk de teelt. Daarom hebben we ook graag Nederlandse tuinders aan boord. De kennis en kunde van mensen die het telen in een kas in de vingers hebben, dat is een verborgen verdienmodel. Kom uit die kas, kom met ons mee. In al die projecten in Amerika en Azië en het Midden Oosten, daar hebben we altijd behoefte aan iemand die de algoritmes vult en toeziet dat artificial intelligence het telen voor een deel overneemt, en het niet blijven doen zoals opa het ons heeft geleerd.”