Zijn contractafspraken bestand tegen geweld markt?

Het lijkt erop dat in Duitsland minder groenteschappen van supermarkten leeg bleven dan in Engeland afgelopen weken. Wat voor les valt daaruit te trekken? De Britse inkopers willen traditioneel seizoenscontracten met seizoensprijzen. De Duitse inkopers kopen meer op weekcontracten in of met wekelijkse prijzen. Daar werden afgelopen weken hogere prijzen betaald. Kan het zijn dat in Spanje leveranciers het lucratiever vonden om product naar Duitsland te verzenden en minder naar Engeland? Daarover wordt in de handel nu gediscussieerd.

Of leveranciers echt zo calculerend kunnen en willen handelen in tijden van krapte, is overigens lastig vast te stellen. Ook de Brexit, de ligging van Engeland en de hoge Britse inkoopeisen zijn mogelijk oorzaken van de veel legere schappen daar.

Niet te log worden

Niet in alle afzetkanalen is er keuze tussen inkoopmodellen. Voor een groothandel bijvoorbeeld zijn vaste contracten bij inkoop lastiger. Het klantenbestand, bestaande uit speciaalzaken, is er niet op afgestemd. Zij zijn niet gewend zich vast te leggen bij hun groothandel, verklaart een inkoper van groothandel Gebroeders Van Aarle uit Schijndel. “We werken met afnemers van kleinere partijen, waarmee het lastiger is volumes vast te leggen en zo bij leveranciers vastere volumes in te kopen. Bovendien ligt de concurrentie op de loer. Daardoor zijn we deels aangewezen op daghandel, anders word je te log.”

Misschien dat het tweede jaar op rij met extreme dagmarktprijzen toch tot een andere inkoop zal leiden? Dat die vorm van contractinkopen groeit, sluit deze inkoper niet uit, maar hij ziet ook een andere trend. “Er zijn veel onzekere factoren. Telers gaan het toch uit de weg. Voorheen was het een seizoensprijs. Nu zijn ze terughoudender om de prijs zo lang vooraf al vast te leggen.”

Groei flexibeler contractvorm

Ook een groot internationaal handelsbedrijf uit het zuiden van het land ziet die ontwikkeling. De extreme schommelingen op de afzetmarkt zullen leiden tot contractwijzigingen. Vaste prijzen worden steeds lastiger af te spreken. Leveranciers of telers zullen alleen tegen hoge vaste prijzen ingaan op prijscontracten met afnemers om zo risico’s te ontlopen. Dit zal mogelijk tot groei van een andere contractvorm leiden: de afspraak met vaste volumes en een flexibelere prijs, waarbij wekelijks of maandelijks een prijs wordt afgesproken. Die contractvorm lijkt beter te passen bij de nu grotere kans op extreme prijsschommelingen, zo stelt deze supermarktleverancier.

Dat het contract met vaste jaarprijs op zijn retour is, toonde ook Greenyard. In 2022 kondigde Greenyard aan deze contractvorm niet meer bij een aantal klanten aan te bieden. Greenyard zou zich daardoor te veel prijsrisico’s op de hals halen.

Tweederde tegen variabele weekprijzen

Enkele jaren geleden maakte Wageningen Economisch Research (WER) een schatting van de mate waarin teelt en handel in vasteprijscontracten overeenkomen. Daar kwam uit naar voren dat zo’n 75% van het volume groenten en fruit in Nederland is vastgelegd in afzetcontracten per seizoen met de inkooporganisaties van de supermarktketens. Daarvan is circa een derde tegen vaste prijzen en tweederde tegen variabele weekprijzen. Die variabele prijzen fluctueren dan wel binnen een zekere bandbreedte van minimum- en maximumprijzen, stelden WUR-onderzoekers. Die inschatting lijkt de huidige inkoopwijze nog redelijk goed te weerspiegelen.

Seizoensprijs tomaten verhoogd

Dat het contract met vaste prijzen nog gangbaar is, bewijst Looye Kwekers. De Honingtomaten zijn verkrijgbaar in drie landen bij diverse retailers, bij weekmarkten en bij groente- en fruitspecialisten. Voor Looye is een continue beschikbaarheid en vaste kwaliteit belangrijk. Ook dit jaar gaat dat gepaard met volume- en vaste prijsafspraken. Marketingmanager Jacques Oudenweyer beaamt dat dit jaar ook voor Honingtomaten door kostenstijgingen een prijsverhoging is afgesproken.

Geen sterkte afname van de vraag tomaten

Tegelijk is het hele tomatenassortiment duurder in de winkel, veelal gekoppeld aan hogere inkoopprijzen. Hoe reageert de klant op deze buitengewone marktsituatie met dalende koopkracht? Blijven de klant de premium Honingtomaten kopen? Oudenweyer: “Het kan per kanaal verschillen, maar over het algemeen is er geen sterke afname van de vraag. Dat komt mede omdat wij een stabiele aanvoer hebben van tomaten door het feit dat we het hele jaar door belichten en door de prijsstijgingen bij andere tomaten. En mensen blijven op zoek naar smaak en kwaliteit. Mensen drinken ook nog speciaalbiertjes naast de gewone biertjes.”