‘Schaduwkanten aan nieuwe veredelingstechnieken’

Nieuwe veredelingstechnieken als Crispr-Cas kunnen van groot belang zijn bij de ontwikkeling van nieuwe gewassen. Maar de techniek kent ook schaduwzijden waarschuwt Bernice Bovenkerk, universitair hoofddocent bij de Social Sciences Group van Wageningen Universiteit. Bovenkerk is volgende week te gast bij het rondetafelgesprek van de Tweede Kamer over nieuwe veredelingstechnieken, zoals Crispr-Cas.

Gewassen telen met hogere voedingswaarde

Met behulp van Crispr-cas kunnen veel sneller dan met klassieke veredeling eigenschappen worden ingekruist in bestaande teelten. De techniek kan onder ander worden ingezet om gewassen te telen met een hogere voedingswaarde, een langere houdbaarheid met ziekte- of droogteresistenties, met als bijkomend effecten dat er minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen nodig is en de verspilling afneemt.

Voordelen van nieuwe veredelingstechnieken

Verschillende veredelingsbedrijven benadrukken vooral de voordelen van nieuwe veredelingstechnieken. Zij willen dat de Europese Unie de regelgeving voor genetische modificatie zo aanpast dat nieuwe veredelingstechnieken worden toegelaten. Bovenkerk erkent de voordelen van nieuwe technieken, maar wijst op potentiële gevaren. Een daarvan is dat de techniek goedkopere en relatief gemakkelijk toe te passen is, waardoor er misbruik kan worden gemaakt door amateurs of terroristen. “In dat geval is er geen controle over de verspreiding van veranderde organismen”, schrijft Bovenkerk in een position paper. Dat kan tot oncontroleerbare effecten leiden.

Transparantie

Ook het bedrijfsleven is ervan overtuigd dat nieuwe veredelingstechnieken gereguleerd moeten worden. Plantum, de organisatie van veredelings- vermeerderings- en opkweekbedrijven in Nederland, zegt dat duidelijk moet zijn bij welke rassen gebruik is gemaakt van nieuwe veredelingstechnieken. Biologische telers en consumenten moeten keuzevrijheid hebben. Veredelaars zijn in staat en bereid transparantie te bieden, zegt Plantum. Van een product moet duidelijk zijn of er bij de veredeling gebruik is gemaakt van nieuwe veredelingstechnieken. Dat moet geregistreerd worden, omdat aan een gewas niet meer valt vast te stellen of er bij de ontwikkeling gebruik is gemaakt van bij voorbeeld Crispr-Cas.

Biologische sector is kritisch

De biologische sector staat zeer gereserveerd tegenover de nieuwe veredelingstechnieken. In principe wijst de biologische sector elke vorm van genetische modificatie af. De Europese lobbygroep Corporate Europe Observatory is zeer kritisch over een versoepeling van de regels ten gunste van Crispr-Cas. Zij vreest dat er ongecontroleerd nieuwe gewassen op de markt komen, waardoor de keuzevrijheid voor de consument in het gedrang komt.