Grondwaterstand trekt bij maar nog niet overal op peil

De start van het nieuwe jaar is nat. Drenthe en de Achterhoek zijn nu de natste delen van het land met plaatselijk al boven de 50 millimeter in 4 dagen. In delen van het land was de neerslag broodnodig, omdat de grondwaterstand daar nog altijd te laag was na een droge zomer en najaar. Elders, vooral in het Westen, is het ronduit nat.

Vooral in het Zuiden is grondwaterstand laag

In Brabant zijn 17 van de rond 115 ijkpunten op een kaart van de waterschappen nog steeds veel lager dan normaal en 13 zijn lager dan normaal. De droge plekken liggen vooral in het Zuiden, bovenstrooms. Stroomafwaarts is het vaak juist bovengemiddeld nat. Gezien de droogtes van afgelopen jaren is het niet verwonderlijk dat er nog steeds plaatselijk droogte is, verklaart de woordvoerder van het waterschap De Dommel.

Ook in het Oosten is de droogte nog niet weg. Waterschap Rijn en IJssel in oostelijk Gelderland telt nog diverse meetstations met een te lage grondwaterstand, naast plekken die juist natter zijn dan normaal.

Iets noordelijker, in waterschap Vechtstromen, is het beeld net zo. “In het zuiden van ons gebied, in Twente, mag er nog wel wat neerslag bij”, aldus de woordvoerder van dit waterschap. Beken stonden lange tijd droog. Nu niet meer, maar water afvoeren doen ze nog steeds niet. “Het neerslagtekort neemt af maar is nog altijd erg groot.”

Naweeën droog 2022

Het neerslagtekort ontwikkelde zich vorig jaar volgens een extreem scenario. Half mei werd een all-time record voor dat moment bereikt. Na wat neerslag in begin juni werd het opnieuw snel droger tot een piek in eind augustus, toen bleef het tekort maar net onder dat van recordjaar 1976. Daarna daalde het snel, tot het eind september nog wel gemiddeld erg droog was, maar minder droog dan de 5% droogste jaren.

Wel bleven er het hele jaar bizarre verschillen tussen de verschillende delen van het land. De droogte bleef nijpend in het uiterste zuidwesten, noordwesten en in het oosten en zuidoosten van het land. Eind september was het neerslagtekort daar nog steeds meer dan 300 millimeter. Gemiddeld over het land was het tekort eind september 224 mm. Volgens het KNMI zijn de neerslagtekorten afgelopen jaren toegenomen en zullen ze blijven stijgen.

Oktober uitzonderlijk droog

Na een nattere septembermaand was oktober weer uitzonderlijk droog, met neerslagcijfers van 30-40 millimeter, nog niet de helft van normaal en veel te weinig om de tekorten aan te vullen in droge gebieden. Het meeste viel in het Westen en Noorden.
November was in West-Nederland ronduit erg nat met 100 tot meer dan 200 millimeter neerslag plaatselijk. Ook in het Oosten en Zuidoosten kwam er toen significante neerslag: 50-75 mm.

Gemiddeld over het hele land was november iets natter dan normaal. Maar nog steeds bleef de grondwaterstand laag in de droge delen van het land. Pas in de tweede helft van december kwam er echt verandering, al was de gemiddelde decemberneerslag ongeveer gelijk aan het gemiddelde voor die maand. De meeste neerslag viel in de zuidelijke helft van het land met hoeveelheden richting de 100 millimeter.

Warme start 2023

Het nieuwe jaar start niet alleen nat, maar ook erg warm. Nieuwjaarsdag was met een temperatuur van meer dan 15 graden de eerste officiële lentedag van 2023. Het is meteen een record dat niet opnieuw kan worden gebroken, meldt Weeronline. Nooit eerder werd het zo vroeg in het jaar al zo warm, bovendien was het al zo warm om 1 minuut na middernacht. Vorig jaar was het alleen lokaal boven de 15 graden maar niet in De Bilt en ook niet zo vroeg op de dag.

Nieuwjaarsdag was dit jaar met 15,6 graden ook meteen de warmste januaridag ooit in De Bilt. Eindhoven haalde zelfs 16,9 graden. Oudjaarsdag was het zelfs 15,9 graden, meldt het KNMI. Het weerinstituut ziet een duidelijke trend naar warmere winters.