Wat gaat u in 2023 anders doen?

Ach ja, dat horen we de laatste jaren vaker. Maar die weerbarstige werkelijkheid die we elke dag om ons heen zien, trekt zich daar weinig van aan. Met de kerstlampjes toch maar gewoon áán gaat Nederland 2023 in.

Maar ja, in dat nieuwe jaar zullen we er toch maar beter alvast een beetje aan moeten beginnen te gaan trekken. Want van alles zal toch een beetje anders moeten, zo bleek deze week. Daar was maandag het Biologisch Actieplan: in 2030 betelen we, als het even kan en de EU het goedvindt, 15% van ons landbouwareaal zónder chemische middelen en zonder kunstmest.

Een streefcijfer zonder verdienmodel is niks waard

Kan niet? Lukt niet? Wordt niks? Nee, inderdaad, niet als de boeren en tuinders die dat moeten gaan doen het idee krijgen dat er een ‘moeten’ achter dit plan zit. In Frans Timmermans’ Green Deal is het Europese streefcijfer voor biologisch in 2030 zelfs 25%. Een cijfer dat niks waard zal zijn als de bedrijven er niks aan kunnen verdienen.

Overigens is ‘ergens niks aan verdienen’ geen garantie dat het niet toch gebeurt en tot in lengte van jaren doorgaat. De jaarlijkse inkomenscijfers van Wageningen Economic Research laten zien dat er in een grote groep telers is die weinig tot niks verdient. Ook in sectoren waar het gemiddeld nog best loopt. Maar uiteraard vooral in de wat moeizamere delen van de (land- en) tuinbouw.

Als de munten van je weg rollen

Neem de fruitteelt. De aantrekkingskracht van het ondernemen en werken tussen de appel- en perenbomen ligt duidelijk niet alleen maar in de harde munten. Die rolden dit jaar van de bedrijven áf om nooit meer te worden teruggezien, behalve in de beurzen van de grote supermarkten. Waar je het als telersgezin dan van moet hebben? Van de rust van het landelijk bestaan? Leven met de seizoenen? Opsnuiven van de frisse lucht, omringd door groen en bloesem?

Geld verdienen met ‘groene diensten’

Als het inderdaad niet in de eerste plaats om de centen gaat, dan kun je net zo goed je geld níét verdienen met een biologische bedrijfsvoering, met het overschot aan maatschappelijke waardering dat daarbij hoort.

En wie weet, wie weet, gaat het er dan toch ineens een keer van komen: dat de boeren en tuinders die die veelbezongen groene diensten gaan leveren, er ook echt daadwerkelijk voor worden beloond, met daadwerkelijke harde munten, waar je ook daadwerkelijk je kerstboodschappen mee kunt doen.

Waarbij het dan wel de vraag is of die adequaat betaalde groene diensten gecombineerd kunnen worden met dat andere percentage voor 2030: in Montreal kwam de VN-Biodiversiteits-top tot een streefcijfer van 30% beschermde natuur in 2030. Dat zulke streefcijfers, makkelijker dan dat biologische cijfer van de EU, zomaar wél in een politiek ‘moeten’ kunnen worden omgezet, weten de veehouders van Nederland.