Topsectorproject brengt gezondheidsclaims in zicht

Dat zijn resultaten van het gisteren in Venlo afgesloten topsectorproject De Waarde(n) van Groenten en Fruit. Twaalf bedrijven en vier kennisinstellingen deden vier jaar lang onderzoek naar de gezondheidswaarde van groente en fruit en een betere onderbouwing van het effect van deze verse producten op het lichaam.

Waardering groente en fruit te laag

“Het is algemeen bekend dat groente en fruit gezond zijn, maar toch haalt maar een kwart van alle kinderen en 16% van de volwassenen de dagelijkse behoefte”, zegt Herman Peppelenbos, projectleider en Lector Groene Gezondheid aan HAS Den Bosch. “Nederlanders eten te weinig groente en fruit en bovendien is de waardering voor deze verse producten is laag.”

Metingen duur en claims kansloos?

Dit kan en moet volgens Peppelenbos beter. “Bij de start van dit project hebben we drie ‘problemen’ gedefinieerd die we met elkaar wilden aanpakken: de metingen van inhoudsstoffen in groente en fruit zijn duur, de variatie in voedingswaarden is hoog en claims bij groente en fruit lijken kansloos. Met dit onderzoek wilden we de gezondheidseffecten van groente en fruit sterker onderbouwen, zodat de waardering voor groente en fruit stijgt en de consumptie gestimuleerd wordt.”

Lycopeen, anthocyanen en glucosinaten

Er is gekeken naar lycopeen in tomaat en wortel, en anthocyaninen in blauwe bessen. Beide stoffen werken als een antioxidant in het menselijk lichaam en kunnen schade in lichaamscellen voorkomen. Daarnaast zijn ook glucosinolaten in verschillende koolsoorten onder de loep genomen. ​Deze stoffen spelen een rol bij het tegengaan van chronische ontstekingen in het menselijke lichaam die het begin kunnen zijn van veel welvaartsziekten.

Nieuwe meetmethodes

Tamara Verhoeven van HAS Den Bosch heeft samen met de partners in het project een snelle, betrouwbare en betaalbare meetmethode ontwikkeld om de hoeveelheid inhoudsstoffen in een productmonster te meten. De onderzoekers zijn daarnaast ook op zoek gaan naar een niet-destructieve methode waarmee een teler zelf kan meten wat de hoeveelheid lycopeen in zijn tomaten is. Verhoeven: “Hiervoor is de Near Infrared Spectroscopy techniek veelbelovend, die meet hoeveel kleurstof er in wortel of tomaat zit.”

Al na enkele uren effect in lichaam

Vervolgens is ook gekeken wat de gezondheidseffecten van deze stoffen zijn in het menselijk lichaam. “Het is ons gelukt om een methode te ontwikkelen die in zeer korte tijd – een aantal uren – fysiologische verschillen tussen verse producten in gezonde mensen aan kan tonen”, zegt Hidde van Steenwijk, promovendus aan het Food Claims Centre Venlo.

“Verder konden deze fysiologische verschillen gelinkt worden aan ontstekingen in het lichaam. Maar we zijn er nog niet. We onderzoeken nu of het precies dat ene stofje is wat een effect veroorzaakte of dat het de combinatie is van alle stoffen in het versproduct. Hopelijk kunnen we door deze inzichten in vervolgonderzoek ook ontstekingseffecten meten zonder bloed af te nemen, bijvoorbeeld via wearables (met bijvoorbeeld veranderingen in de hartslag) of stoffen in de urine.”

Toewerken naar gezondheidsclaims

Projectleider Peppelenbos is na vier jaar onderzoek tevreden. “Met de resultaten uit dit project kunnen we een bijdrage leveren aan het gezond houden van mensen waardoor welvaartsziekten verminderen, ziektekosten omlaag gaan en mensen een gezondere levensstijl krijgen. Met groente en fruit die lekker én gezond zijn. Maar er is echt vervolgonderzoek nodig om de resultaten nog beter te onderbouwen en toe te werken naar gezondheidsclaims bij groente en fruit.”