Verduurzaming is oplossing voor energiecrisis, maar stokt

Dat zegt voorzitter Adrie Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. Tegelijkertijd zien wetenschappers verduurzaming juist als dé oplossing voor de energiecrisis.

Het klimaatbeleid kan je zien als een reddingsboei voor de Europese industrie

Het vergroenen van bedrijven waardoor zij minder fossiele energie verbruiken en daardoor minder broeikasgassen uitstoten, is een belangrijk antwoord op de energiecrisis, zeggen deskundigen in de Tweede Kamer. “Het klimaatbeleid kan je zien als een reddingsboei voor de Europese industrie”, zegt onderzoeker Robert Koelemeijer van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Hij bepleit strengere regels over bijvoorbeeld de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) voor ‘producten op de Europese markt’. Daarmee wordt die markt deels afgeschermd ‘zolang Europese bedrijven een voorsprong hebben bij het verminderen van CO2-emissies’.

Steun aan bedrijven

De prijs van gas is simpelweg torenhoog omdat er veel vraag is, en relatief weinig gas, legt directeur Olaf Sleijpen van De Nederlandsche Bank (DNB) uit. “De enige oplossing om dat structureel op te lossen, is het overschakelen naar duurzame energiebronnen en de vraag niet meer blijven stimuleren”, aldus Sleijpen. DNB vindt ook dat steun aan bedrijven die veel energie verbruiken ‘gericht moet zijn op gedragsverandering en het versnellen van de verduurzaming’.

Volgens Bettina Kampman, manager bij onderzoeks- en adviesbureau CE Delft, biedt de energiecrisis een historische kans ‘om de transitie naar een duurzame en toekomstbestendige industrie te versnellen’. Daar zitten overigens wel haken en ogen aan omdat ‘de processen, de energievoorziening en energie-infrastructuur nog niet gereed zijn voor een industrie die veel minder fossiele energie verbruikt’.

Ook belangenclub Natuur en Milieu ziet vooral een buitenkans. “De energiecrisis kan een historisch keerpunt zijn naar een duurzame samenleving”, zegt programmaleider Michelle Prins. Maar voorwaarde daarvoor is wel dat hierop wordt gestuurd, benadrukt zij.

Terugleveren van stroom op het net

Die ondersteuning is ook nodig in de glastuinbouw, ervaart Glastuinbouw Nederland. Voor glastuinders vormen energiekosten normaal 30% van de energiekosten. Als deze kosten vertienvoudigen, kunnen die niet doorberekend worden naar de afnemers, legt Bom-Lemstra uit. Ze benadrukt dat de sector niet zomaar de hand ophoudt voor subsidies. Ze vraagt de overheid wel om maatregelen te nemen om tuinders op de korte termijn te ondersteunen zodat bedrijven die de energietransitie moeten doormaken, dat ook kunnen doen. Ze doelt daarbij op de mogelijkheid van het terugleveren van stroom op het net, problemen bij de beschikbaarheid van arbeid en materialen om te verduurzamen en langdurige vergunningtrajecten voor geothermie en voor het gebruik van restwarmte.

Bedrijven die bezig waren, haken af en anderen worden kopschuw omdat het niet rond te rekenen is

De huidige situatie zorgt ervoor dat bedrijven die waren overgestapt op geothermie met behulp van SDE++-subsidie daar nu weer vanaf stappen en de gasgestookte warmte kracht koppeling (wkk) weer aanzetten, omdat dat aanzienlijk goedkoper is. “Bedrijven die bezig waren, haken af en anderen worden kopschuw omdat het niet rond te rekenen is”, zegt Bom-Lemstra. Ze vraagt de Kamer om de glastuinbouw te ondersteunen bij het versnellen van de energietransitie, door de SDE-regeling aan te passen, Europese steunkaders ook toegankelijk te maken voor glastuinders en steun te bieden aan tuinders door overbrugging te bieden voor liquiditeitsproblemen voor de korte termijn.