Rabobank: digitale revolutie verovert kassen, maar traag

Nu een wereldmarkt van enkele miljarden

De totale potentiële markt wereldwijd voor robotisering en AI kan volgens Rabobank echter wel degelijk al oplopen tot enkele miljarden euro’s per jaar, uitgaande van het huidige areaal van 60.000 hectare aan hightech bedekte teelt. Succesvolle betaalbare oplossingen zouden uiteindelijk echter ook in mid- en lowtech kassen kunnen worden toegepast. In dat geval ziet Rabobank een fors grotere potentiële markt.

Geen revolutie maar evolutie

De komende tien jaar ziet Rabobank een geleidelijke robotisering plaatsvinden op de glastuinbouwbedrijven. Geen grote revolutionaire sprongen, maar meer een evolutie van toepassing van robots, bij steeds meer bedrijven en voor steeds meer specifieke handelingen ter vervanging van arbeid. Er zal de komende tien jaar ook steeds meer kruisbestuiving komen tussen innovatie in de glastuinbouw en innovaties buiten de tuinbouw, bijvoorbeeld de precisielandbouw in de buitenteelten.

Pas na 2032 echt nieuwe teeltsystemen

Pas na 2032 ziet Rabobank volledig nieuwe productiesystemen langzaam hun intrede doen. Ook zullen pas op die termijn echt stappen gezet worden op het gebied van op robotisering geënte rassenveredeling en andere teelttechnologie.

Een belangrijke belemmering is gelegen in de onoverzichtelijke omgeving die een plantenkas voor een robot kan zijn. Het robotiseringstempo zal dus ook verschillen per gewas. Voor sla en aardbeien staan veel groene vinkjes. Terwijl voor paprika en komkommer en ook voor tomaat er nog de nodige lichten op rood staan.

Financiering geen probleem

Ook kosten van aanschaf voelen voor telers wellicht een belemmering. Maar Rabobank verwacht in de praktijk weinig problemen met de kosten en financiering van een robot of software als dit een teler geld kan besparen of opleveren. De kosten voor een robot zullen tussen € 150.000 en € 500.000 liggen, afhankelijk van de taken die de robot zal uitvoeren. Arbeidskosten voor oogsten alleen al kunnen al gauw oplopen tot meer dan € 80.000 per hectare, zodat bijvoorbeeld een oogstrobot binnen enkele jaren is terugverdiend. Rabobank: ‘Dit zien we ook al in het sorteer- en verpakkingsproces. Een ‘slimme’ sorteermachine die bijvoorbeeld drie fulltime medewerkers bespaart, is soms al in een jaar terugverdiend en kan ook nog eens waardevolle data opleveren.’

Investeerders nog afwachtend

De installatie van industriële robots groeide in de periode van 2015 tot 2020 wereldwijd met gemiddeld 9% per jaar. Europa ligt het achter op de VS en Azië. Binnen Nederland ligt het gebruik van robotica binnen de land- en tuinbouw en het mkb lager dan het gemiddelde van 6% voor het gehele bedrijfsleven. Het heeft te maken met Wereldwijd werd er in 2021 volgens AgFunder circa € 50 miljard aan durfkapitaal in agrifoodtech gepompt, waarvan minder dan 2% in robotisering, automatisering en mechanisatie van dan nog vooral buitenteelten.

Telers investeren vooral tijd en kennis

Voor een succesvolle ontwikkeling en toepassing van robots en AI in de glastuinbouw is co-creatie van telers nodig, aldus Rabobank. Dat betekent dat telers tijd investeren in het testen van innovaties en het delen van kennis om de ontwikkeling te verbeteren. Over de noodzaak voor telers om financieel mee te investeren in de ontwikkeling van robots en AI lopen de meningen uiteen. Aan de andere kant van het spectrum is er ook de mogelijkheid van robots en AI beschikbaar via abonnementen of vergoeding per gebruik, zoals nu al het bekende concept van Software as a Service (SaaS).