Europa probeert illegale middelen te weren

1.150 ton aan illegale dan wel namaak-gewasbeschermingsmiddelen in beslag genomen, tien arrestaties, en een Bulgaarse productielocatie opgerold. Het zijn dit jaar de belangrijkste wapenfeiten van de jaarlijks terugkerende operatie van de Europese Unie om illegale gewasbeschermingsmiddelen van de markt te halen. Het gaat zowel om middelen die helemaal geen toelating hebben op de Europese markt, als om namaakversies van middelen die wel een toelating hebben.

Impact is groot

De impact van deze illegale gewasbeschermingsmiddelen is groot, aldus Europol-topvrouw Catherine De Bolle. Middelen kunnen schadelijk zijn voor mens en omgeving, en daarom geen toelating hebben gekregen in de Europese Unie. Of het kan gaan om goedkope namaakversies met bijvoorbeeld een andere actieve stof die schadelijk kan zijn. “Namaak- en illegale bestrijdingsmiddelen kunnen gebruikers, hun inkomens en bijenvolken schaden”, aldus De Bolle. “Deze niet toegelaten gewasbeschermingsmiddelen komen met een hoge kostprijs voor milieu en volksgezondheid, maar ook schade voor de agrarische industrie.”

Operatie Silver Axe

Europol coördineerde daarom dit voorjaar voor de zevende keer operatie Silver Axe. Opsporingsdiensten uit 31 landen deden mee: 25 lidstaten, maar ook Brazilië, Colombia, Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen en de Verenigde Staten. De acties richtten zich met name op havens, vliegvelden en andere punten waar je producten illegaal in- en uit kunt voeren.

Het volume aan in beslag genomen middelen was ongeveer net zo groot als bij de actie een jaar eerder. Wat de Europese autoriteiten zorgen baart, is dat het erop lijkt dat steeds meer illegale middelen binnen de EU worden vervaardigd. Europese opsporingsdiensten komen dergelijke activiteiten ook vaker tegen, aldus Europol.

Beoordelingsprocedure omzeilen

Ze zien een drietal veelvoorkomende werkwijzen. Allereerst de import van producten die zo goed als klaar zijn, in verpakkingen die sterk lijken op die van bekende merken. Daarnaast worden illegale ingrediënten ingevoerd voor productie van gewasbeschermingsmiddelen. Ten derde frauderen sommigen met de Europese toelatingsmethode, waarbij een beoordeling van één lidstaat volstaat om in andere landen niet nog apart beoordeeld te moeten worden. Sommige fraudeurs claimen al een toelating in één land te hebben, om zo in een ander land de beoordelingsprocedure te omzeilen.

De illegale middelen vergroten het risico dat Europa de Farm-to-fork-doelstellingen niet kan behalen

Olivier de Matos, directeur-generaal van Croplife Europe (waarin Europese producenten van gewasbeschermingsmiddelen verenigd zijn), vindt de Europese operatie een belangrijk initiatief. “De aanwezigheid van namaakproducten en illegale gewasbeschermingsmiddelen schaadt Europa’s vermogen om de duurzaamheidsdoelstellingen te halen”, aldus De Matos. De illegale middelen vergroten het risico dat Europa de Farm-to-fork-doelstellingen niet kan behalen, aldus de belangenbehartiger.

Belangrijkste land van herkomst van illegale middelen blijft China, zo constateert Europol. De opsporingsdiensten komen vaker relatief kleine verpakkingen tegen, beneden de 10 kilo of liter. Daarnaast zien de autoriteiten een forse toename van illegale middelen afkomstig uit Turkije. De diensten constateren een toename van handel in illegale middelen specifiek in het zuiden van Europa en het Zwarte Zee-gebied.