Kabinet: schappen opheffen

De zeventien product- en bedrijfsschappen moeten opgaan in één nieuwe publiekrechtelijke rechtspersoon of een nieuw zelfstandig bestuursorgaan dat taken uitvoert namens de minister. Dat zijn de opties die het kabinet de Tweede Kamer vandaag voorlegt.

Het Productschap Tuinbouw gaat als zelfstandig schap verdwijnen. De ministers Kamp (SZW) en Verhagen (EL&I) leggen vandaag in een brief aan de Tweede Kamer twee opties voor om tot één nieuwe organisatie voor alle schappen te komen. Ze leggen de opties neutraal voor, vanwege de demissionaire status van het kabinet.

De eerste optie van een een nieuw in te stellen openbaar lichaam komt neer op het samenbrengen van de huidige zeventien product- en bedrijfsschappen in één nieuwe publiekrechtelijke rechtspersoon. Voor de publieke taken krijgt dit openbaar lichaam de bevoegdheid heffingen op te leggen en regels uit te vaardigen. Door de directe contacten met het bedrijfsleven kan een dergelijk openbaar lichaam snel reageren en nauw aansluiten bij de behoeften van de sector.

Het tweede model is dat vanuit de sector een privaatrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan wordt opgericht, dat de publieke taken die nu bij de schappen liggen gaat uitvoeren. Ook in deze variant houden de huidige schappen op te bestaan. Een verschil met het model van openbaar lichaam is dat een ZBO geen autonome bevoegdheden heeft, maar taken uitvoert namens de minister.

Besparing 189 miljoen
Beide varianten kunnen tot een vermindering van de kosten voor ondernemers leiden van maximaal 189 miljoen euro per jaar. De brief over de schappen is een reactie op de eerder dit jaar door de Kamer aangenomen motie Aptroot, waarin is verzocht de product- en bedrijfschappen op te heffen en hun publieke (onmisbare) taken elders onder te brengen. Voorbeelden van dergelijke publieke taken zijn het bevorderen van plant- en diergezondheid, voedselveiligheid en gezondheid.

In de afgelopen maanden heeft het kabinet verschillende gesprekken gevoerd met betrokken partijen om te verkennen hoe het beste omgegaan kan worden met de wens van de Tweede Kamer. Op basis van deze gesprekken is de verwachting dat beide toekomstmodellen op voldoende draagvlak kunnen rekenen. De taken van de schappen die geen publiek belang dienen moeten door de sectoren zelf worden uitgevoerd.

Bron: Groenten & Fruit – Auteur: Ton van der Scheer