Bever rukt op in Limburg

Drie tot vier jaar geleden kwam de bever voor het eerst voor op het fruitbedrijf van Paul Wolters in het Limburgse Vlodrop. Wolters teelt ruim 13 hectare appels en peren, in de nabijheid van de Roode Beek. “De bevers, die rondom de beek huizen, komen ook op onze fruitpercelen”, vertelt Wolters op lltb.nl. “Ze ‘schillen’ de bast van de bomen of vreten de onderkant weg. In dat laatste geval zijn de bomen verloren.”

Bevers ‘schillen’ de bast van de bomen of vreten de onderkant weg. – Foto: Stan Verstegen

Aanvankelijk wist de fruitteler de dieren met een hek en stroomdraad van de percelen te houden. “Maar inmiddels duikt de bever ook op andere plekken op. We kunnen niet alle percelen afrasteren; we moeten rekening houden met openbare wegen.”

De beverschade kost ons serieus geld en drukt de winst van ons bedrijf

Honderd bomen afgeknaagd

Ook dit jaar hield de bever weer fors huis bij Wolters: zo’n honderd bomen werden afgeknaagd of beschadigd. “Deze bomen moeten grotendeels worden vervangen, maar daarmee is het probleem niet opgelost. Omdat ik biologisch teel, is het lastig een nieuw aangeplante boom aan de groei te krijgen. Het verlies in productie en kwaliteit is dus blijvend. We hebben een aanvraag voor schadevergoeding ingediend bij uitvoeringsorganisatie BIJ12, maar de schade die wordt uitgekeerd is een druppel op een gloeiende plaat. De beverschade kost ons serieus geld en drukt de winst van ons bedrijf.”

Er zitten inmiddels zo’n 2.000 bevers in Limburg; dat zijn er veel te veel

Volgens LLTB-projectleider Marc Niessen staan deze verhalen niet op zichzelf en richt de bever steeds meer schade aan. “De bever keerde in 2002, na bijna tweehonderd jaar afwezigheid, via de natuurlijke weg terug in Limburg”, zegt Niessen. “De provincie vulde dit aan met het zelf vrijlaten van bevers. Deze dieren zouden een waardevolle functie hebben voor het herstel van natte natuurparels; ze bouwen namelijk dammen en houden water vast. Maar het probleem is dat de bevers niet in deze gebieden blijven en ook elders schade aanrichten, onder meer op land- en tuinbouwbedrijven. Er zitten inmiddels zo’n 2.000 bevers in Limburg; dat zijn er veel te veel.”

‘Bever is van niemand’

Het frustreert Niessen vooral dat de provincie Limburg volgens hem geen verantwoordelijkheid neemt op dit vlak. “In februari werd de geactualiseerde ‘Beleidslijn Bever’ gepresenteerd, waarin letterlijk staat dat de bever ‘van niemand’ is. Niemand is dus verantwoordelijk voor het beheer van het dier, het kan gewoon zijn gang gaan. Het vergoeden van de schade, die slechts beperkt wordt gecompenseerd, wordt afgeschoven op BIJ12 en Waterschap Limburg. Ook wanneer bevers de afwatering belemmeren moeten telers aankloppen bij het waterschap. Maar de procedures zijn zo stroperig dat het lang duurt voordat het waterschap actie kan ondernemen. Dan is het kwaad al geschied.”

Foto: Stan Verstegen

Waardevolle functie bever

In een reactie stelt de Provincie Limburg dat de bever inderdaad op eigen kracht naar Limburg is gekomen. Bijplaatsen is gebeurd op initiatief van natuurorganisaties met ontheffing van het Ministerie. De Provincie en het Waterschap hebben meegewerkt aan het bijplaatsen. Volgens officiële tellingen zaten er begin 2021 in Limburg 1.200 bevers. De aantallen van 1.500 tot 2.000 zouden het waterschap hebben genoemd, maar onduidelijk is waarop die aantallen gebaseerd zijn. Wel is het zo dat de beverpopulatie in Limburg zo langzamerhand richting de maximale verspreiding gaat.

Volgens de provincie heeft de bever bewezen een waardevolle functie te hebben voor de biodiversiteit en de waterhuishouding door het tegengaan van verdroging van het watersysteem. Dat de bever ‘van niemand’ is klopt, want wettelijk is het op dit moment zo geregeld dat álle wilde dieren van niemand zijn.

Dat de provincie het vergoeden van schade zou afschuiven klopt niet, want BIJ12 is een organisatie van de provincies. De provincie betaalt zelf de tegemoetkoming in de schades. De verantwoordelijkheid voor het watersysteem en eventuele ‘natschades’ ligt bij het waterschap, daarover heeft de provincie geen zeggenschap.

Top 5 wildschade in Limburg

Hoewel enkele fruittelers zoals Wolters inderdaad schade ondervinden, heeft de beverschade een relatief klein aandeel in wildschade. In Limburg zorgde in 2021 de das voor de meeste schade met een uitgekeerd schadebedrag van € 203.700. De hele top 5 :

1. de das (€ 203.700)
2. het wilde zwijn (€ 125.332)
3. de mees (€ 97.667)
4. de grauwe gans (€ 96.992)
5. de roek (€ 77.201)