‘Veredelen heeft iets magisch’

Bij het horen van het liedje ‘Just another day’ van Jon Secada of ‘Would I lie to you’ van Charles en Eddie denk ik altijd weer terug aan de mooie tijd die ik had toen ik stage liep bij ENZA Zaden in het Noord-Hollandse Enkhuizen.

Destijds waren dat grote hits en te horen op de radio op de lange rit terug van Enkhuizen naar Raamsdonk. Ik vraag me wel eens af hoe het toch zou zijn met Jacqueline, Koos, Linda, Peter, Marcel en al die anderen, hopelijk maken ze het goed.

Mogelijkheden van veredeling

In Enkhuizen leerde ik niet alleen klaverjassen, maar daar ging ook een wereld voor me open omtrent alle mogelijkheden die veredeling van gewassen te bieden heeft. Je kunt eigenlijk alles ‘maken’, maar de gewenste genetische eigenschappen samenbrengen in een nieuw ras is voorwaar geen simpel inkleurschilderijtje. Het vak van veredelaar heeft eigenlijk wel iets weg van magie. Het oog van de meester in combinatie met hogere wiskunde en dan nog een deel op gevoel. En dan nog is het een proces van volharding, pijnlijke keuzes en vallen en opstaan.

De markt dicteert dus welke kant het opgaat in de veredeling

Maatschappelijke winst niet te verdisconteren

Veredelen vereist daarom grote investeringen en dat begrenst de ongekende mogelijkheden. Immers, het moet wel – ook vanuit commercieel oogpunt bekeken – goede kansen bieden. Een commercieel bedrijf kan maatschappelijke winst nou eenmaal niet verdisconteren op de financiële balans. De markt dicteert dus welke kant het opgaat in de veredeling. Zo worden er geen resistente rassen geproduceerd als de betreffende ziekte goedkoop met chemische middelen kan worden bestreden, want dan verkoop je dat nieuwe ras niet. Daarom bleef een voor valse meeldauw resistent uienras twintig jaar op de plank liggen en komt dat ras nu pas in beeld omdat het chemische alternatief inmiddels ter discussie staat.

Met veredelaars om tafel

Het is mijn overtuiging dat veredeling het best ingezet kan worden om een hoogproductief gewas te veredelen voor plantaardig eiwit in Europa. Alleen gebeurt dat niet, want er is geen markt voor zolang plantaardig eiwit voor weinig geïmporteerd kan worden uit Zuid-Amerika en er daarom geen areaal en ook geen keten voor is in Europa. Als je een voedseltransitie wilt, dan moet je met de veredelaars rond de tafel en vragen wat ze nodig hebben om jouw transitiedoelen te faciliteren. Integraal afstemmen met de rest van het voedselbeleid is noodzakelijk om de kansen in veredeling te pakken.