Robert Hoste: ‘Retail sorteert voor op verwachte prijsstijging’

Op LinkedIn reageerde econoom Robert Hoste van Wageningen Economic Research op een bericht van RTL dat prijsstijgingen in de supermarkten komen door stijgende voerkosten. Volgens Hoste klopt deze stellingname niet. De consumentenprijs stijgt weliswaar fors, maar van een stijging in de boeren- en verwerkersprijzen is geen sprake. Sterker nog: varkenshouders lijden momenteel verlies.

Een dergelijk verhaal is ook voor de prijzen van groente in de supermarkten te vertellen. Een voorbeeld daarvan zijn de huidige winkelprijzen voor ijsbergsla https://www.gfactueel.nl/Vollegrond/Achtergrond/2022/5/IJsbergsla-vrije-markt-dun-betaald-25747E/ . Die zijn aanzienlijk hoger dan vorig jaar, terwijl de telersprijzen op hetzelfde niveau of zelfs ets lager liggen dan vorig jaar om deze tijd.

Prijsstijging niet te verklaren

WEcR-econoom Hoste is gespecialiseerd in de markt voor varkensvlees. “De prijs van varkensvlees in de retail stijgt momenteel fors. Die stijging is niet te verklaren als je puur naar de ontwikkelingen bij de varkenshouders en de verwerkers kijkt. De varkensprijzen hebben dit voorjaar wel een stijging laten zien, maar dat was maar beperkt én van korte duur.”

Hoe hard stijgt de consumentenprijs dan?

“De consumentenprijsindex varkensvlees van het CBS steeg in april van 119,9 naar 127,7 punten, dat is werkelijk ongekend. Vaak schommelt die index hooguit met enkele punten. Het lastige is dat de cijfers van de vleesindustrie nog maar tot maart bekend zijn en die indexprijs loopt tot dan toe niet uit de pas met de af-boerderijprijs. Meer recente prijsmutaties van onderdelen van varkens lopen nog redelijk in de pas met de varkensprijs.”

Een dergelijke scherpe prijsstijging heb ik nog niet eerder gezien

Hoe kan dan de consumentenprijs wel zo hard stijgen?

“Ik denk dat supermarkten boven op de marktontwikkelingen zitten en zich nu vroegtijdig opmaken voor een prijsstijging die ze verwachten. Helaas betekent dat nog niet dat dat direct doorwerkt in de rest van de kolom.”

Gebeurt het vaker dat de retail zo vooruit werkt met zijn prijsstelling?

“Dit is niet voor het eerst, alleen een dergelijke scherpe prijsstijging heb ik nog niet eerder gezien. Dat de retail voorsorteert, hebben we bijvoorbeeld ook gezien in 2019 toen de vraag vanuit China opliep en er in Europa een krapte aan varkensvlees werd verwacht.”

De boerenprijs staat momenteel eerder onder druk dan dat er geld bij komt. Hoe kijk je voor de korte termijn naar de varkensmarkt?

“Het is te hopen dat het mooie weer de Europese markt een positieve impuls zal geven. Vooruit kijken is de laatste jaren lastiger geworden, de varkenscyclus is grilliger geworden. Wat ik wel durf te zeggen, is dat de opbrengstprijs op termijn altijd wel meestijgt met de kostprijs. In 2007 duurde het echter anderhalf jaar voordat de opbrengstprijs de kostprijsstijging volgde. In 2013 duurde het een jaar. Het kan dus even duren voordat de markt de noodzakelijke stijging laat zien. Op dit moment moet de prijs ruim boven de € 2 komen om kostendekkend te werken. Je ziet nu ook dat er bedrijven stoppen omwille van de moeizame markt. In Denemarken is een aantal bedrijven gestopt. Eigenlijk is zo’n krimp voor de sector een goede ontwikkeling, omdat de EU een forse overproductie heeft.”

Je moet van goeden huize komen om zo’n markt goed uit te zitten en een behoorlijke buffer in een goede periode op te bouwen

Wat kan de markt helpen om een grilligere varkenscyclus aan te kunnen?

“Er zouden meer initiatieven moeten komen waarbij een deel van de prijs vooraf vast ligt, zoals bij Good Farming Star, of waarbij prijsschommelingen in de keten samen gedragen worden. Dat wordt steeds belangrijker, omdat de markt steeds onvoorspelbaarder wordt en de pieken en dalen groter en scherper. Je moet van goeden huize komen om zo’n markt goed uit te zitten en een behoorlijke buffer in een goede periode op te bouwen om bijvoorbeeld de huidige stijging van de voerprijs uit te zitten.”