De Schakel breidt uit richting versmarkt

Coöperatieve Telersvereniging De Schakel is onlosmakelijk verbonden met de Van Rijsingen Groep, een belangrijke partij in de foodwereld. “Samen met de Van Rijsingen Groep vormen we een keten om de markt voor ver- en bewerkte groenten te bedienen”, vat Cees Geven het kernachtig samen. Hij is directeur van de telersvereniging, die Helmond als thuisbasis heeft.

GMO-gelden

De Schakel werd in 2004 opgezet door de ruim 300 vollegrondsgroentetelers die conserven- en diepvriesgroenten leverden aan Rijko, inmiddels vanRijsingensource. “Tot die tijd teelde iedere ondernemer afzonderlijk voor Rijko, achttien jaar geleden besloten zij de krachten te bundelen in een telersvereniging. Het feit dat zij op deze manier aanspraak konden maken op GMO-gelden vormde hierbij de belangrijkste drijfveer.”

Volgens directeur Cees Geven onderscheidt De Schakel zich vooral door een vraaggestuurde aanpak: wat de markt vraagt wordt jaarlijks in contracten ondergebracht bij telers. – Foto: Ank van Lier

Inmiddels zijn zo’n 400 telers aangesloten bij De Schakel. Lag de focus aanvankelijk op Zuidoost-Nederland, tegenwoordig is sprake van een landelijke spreiding en zijn ook Duitse en Belgische telers lid. Zij vertegenwoordigen gezamenlijk een areaal van bijna 9.000 hectare. “De nadruk ligt op akkerbouwmatige groenteteelten zoals peen, erwten, bonen, spinazie, tuinbonen, boerenkool en schorseneren.”

VanRijsingensource een ketenpartner

De meeste groenten van De Schakel worden verkocht aan vanRijsingensource. “Maar eigenlijk kun je hen beter een ketenpartner noemen. Zij regelen de logistieke zaken en de vermarkting van onze groenten. Uiteindelijk komen deze terecht bij diepvries- en conservenfabrikanten in heel Noordwest-Europa. Ook zetten we vanRijsingensource in als loonwerkpartner, om onze telers te ondersteunen bij het zaaien en oogsten.”

Daarnaast levert De Schakel aan twee andere dochterondernemingen van de Van Rijsingen Groep: vanRijsingencarrotconcepts en vanRijsingeningredients. “Aan hen leveren we respectievelijk wortelen – die worden verwerkt in concepten voor snackpeen – en reststromen en -producten. Denk dan aan groenten in incourante maten of die niet volledig voldoen aan onze kwaliteitseisen. Deze worden benut voor het maken van sappen en om inhoudsstoffen uit te extraheren. Op die manier realiseren we een optimale vierkantsverwaarding.”

De Schakel maakt sinds 2004 een forse groei door; het areaal steeg sindsdien met circa 40%. “Dat komt enerzijds doordat we de verwachtingen van onze afnemers blijkbaar weten waar te maken, maar ook doordat de marktpositie van de Van Rijsingen Groep verder is versterkt. Daar liften wij op mee.”

Zeven telers vormen het bestuur

Telers bepalen de koers van de coöperatie: zeven telers vormen samen het bestuur van De Schakel. Zij worden gevoed door diverse regionale vertrouwenscommissies van telers. De dagelijkse werkzaamheden zijn ondergebracht in een BV, die zo’n vijftien medewerkers telt. “Het samenbrengen van de vraag en het aanbod van onze leden, dat is hun centrale taak.”

Volgens Geven onderscheidt De Schakel zich vooral door een vraaggestuurde aanpak: wat de markt vraagt wordt jaarlijks in contracten ondergebracht bij de telers. “In deze contracten leggen we onder meer de teeltstrategie en de prijs vast. We streven naar kostprijs-plus, maar het resultaat wordt natuurlijk ook bepaald door de uiteindelijke opbrengst. Dit laatste risico ligt bij de teler, het afzetrisico komt op conto van de vereniging. Maar uiteindelijk bepaalt het succes van de telers natuurlijk ook het succes van de verenging. Hoe minder product zij kunnen oogsten, hoe minder marge wij realiseren.”

Strakke planning

De Schakel gaat ver in haar vraaggestuurde aanpak: alles wordt strak gepland en gemonitord. “Wanneer een afnemer 500 ton erwten in een bepaalde week wil ontvangen, vertalen we dit in zaaiplannen en oogst- en leveringsprogramma’s. Op het juiste moment kunnen oogsten en leveren is bij ons – vanwege de bederfelijkheid van conservengroenten – belangrijker dan bij andere tuinbouwgewassen. De weg van het veld naar de fabriek moet zo kort mogelijk zijn. Om onze beloften richting afnemers te kunnen waarmaken, monitoren onze aanbodmanagers de diverse teelten op de voet en houden zij de groei en de kwaliteit nauwlettend in de gaten. Loopt het anders dan verwacht, dan schakelen zij met afnemers. Alles staat of valt met een goede communicatie.”

Stap naar versmarkt

De Schakel wil verder groeien om telers en afnemers meer flexibiliteit te bieden. “Wanneer je 350 hectare van één product hebt staan, heb je logischerwijs meer mogelijkheden om aan de klantvraag te voldoen dan wanneer er slechts 50 hectare staat. En het geeft telers meer lucht: is hun product onverhoopt niet op tijd oogstrijp, dan kunnen we eenvoudiger switchen naar een collega.”

Daarnaast gaat de vereniging haar activiteiten uitbreiden richting de versmarkt. De omvang van de conserven- en diepvriesmarkt blijft volgens Geven vrij constant, terwijl de versmarkt – mede door corona – groei laat zien. “We oriënteren ons daarom, samen met de Van Rijsingen Groep en andere afnemende partijen, ook op deze markt. We kijken welke ketens we hier kunnen opzetten en welke product-marktcombinaties we kunnen realiseren. Dit betekent dat ons productportfolio wordt uitgebreid en gewassen als bloemkool, broccoli, spruiten en prei belangrijker zullen worden.”

Speelveld breder en uitdagender

Volgens Geven biedt deze marktverbreding de telers meer kansen om hun product optimaal te verwaarden. “Spinazie telen voor de versmarkt in plaats van de diepvriesindustrie kan bijvoorbeeld resulteren in een hoger saldo. Blijkt de kwaliteit onverhoopt onvoldoende, dan kan een ondernemer switchen naar de diepvriesmarkt. Op die manier ontvangt hij altijd een maximale prijs voor het geoogste product. De stap richting de versmarkt biedt dus meer flexibiliteit en mogelijkheden om het rendement te bewaken. Samenvattend: ons speelveld wordt breder én uitdagender.”