Logistiek in korte ‘hutspotketens’ nog niet duurzaam

Lokale voedselsystemen worden gezien als duurzaam, eerlijk en transparant. Doordat er minder kilometers afgelegd hoeven te worden, zou je denken dat er ook minder CO2-uitstoot is in deze korte ketens. Onderzoekers van Wageningen UR onderzochten of dat ook het echt geval is.

Onderzoekster Karin Pauls-Worm presenteerde de resultaten tijdens de Vervoerslogistieke Werkdagen 2022. De onderzoekers namen de zogenoemde hutspotketen in Flevoland onder de loep en hoe die ingrediënten van lokale ondernemers bij elkaar werden gebracht. Voor hutspot is minimale verwerking benodigd en de hoofdingrediënten, ui en wortel, behoren tot de meest verbouwde gewassen in Flevoland. Daarom is voor dit gerecht gekozen. In het onderzoek wordt de boerderijwinkelketen en het supermarktscenario vergeleken. Hoewel de boerderijketen minder tussenstappen heeft in het proces, concludeert het onderzoek dat de keten minder efficiënt is en daarmee ook niet zo duurzaam als soms wordt gedacht.

Consumenten maken kilometers

Doordat consumenten vaak in de buurt van een supermarkt wonen, komt daar minder CO₂ vrij. Hier wordt uitgegaan dat 50% van de consumenten met de auto naar de supermarkt gaat en de ander helft met de fiets of wandelend. De onderzoekers stellen dat de afgelegde kilometers door de consument een ‘significante’ impact hebben. De dichtstbijzijnde boerderijwinkel rondom Almere ligt 5,8 kilometer verderop. Gemiddeld zijn de meeste supermarkten in een straal van 1 kilometer te vinden. Waar de totale hutspotketen van de supermarkt in Flevoland (met verwerking en verpakking in Flevoland) 1.185 kilometers bedraagt, is dat van de boerderijwinkel 9.091 kilometer. Ook doordat het transport niet wordt gecombineerd met andere producten is de uitstoot hiervan groter. Zelfs wanneer de producten buiten de provincie worden verwerkt en verpakt heeft dit minder uitstoot dan de boerderijketen.

Voldoende volume

In een ander onderzoek van Wageningen UR in 2014 werd gekeken naar het regionale systeem van boerencoöperatie Oregional. Uit dit onderzoek bleek dat zij de uitstoot in vergelijking met gangbare ketens met 30% verminderde. Het verschil hiermee is dat Oregional in dit geval leverde aan een zorginstelling en niet aan losse consumenten. Het advies van dit onderzoek was dan ook: zorg voor voldoende volume in logistiek en afzat en zorg voor professionele organisatie in de logistiek.

Samenwerken

Ook de onderzoekers van het nieuwe onderzoek zien kansen CO₂-reductie in korte ketens. Zij adviseren samenwerking en gezamenlijke coördinatie van logistiek in lokale voedselketens. “Dit zorgt voor meer efficiëntie en duurzaamheid in lokale toeleveringsketens”, schrijven de onderzoekers.