‘Prijzen van elastiek’

Het is een tijdje rustig geweest aan het front tussen telers en supermarkten. Maar de discussies over de hoge marges die de almachtige retail haalt met groenten en fruit, terwijl de teler met een grijpstuiver het bos in wordt gestuurd, is helemaal terug.

Die discussies liepen eind vorige eeuw zo hoog op, dat er zelfs een poging werd gedaan om alle groente- en fruitveilingen tot één megaveiling te laten fuseren. Dat zou de machtsverhoudingen weer wat beter in evenwicht brengen.

Vervolgens bleek dat telers, ook als ze verdeeld zijn over een aantal elkaar concurrerende telersverenigingen of zelfs individueel opererend, wel degelijk aardig geld kunnen verdienen met hun teelten. Vooral in de glasgroenten is de laatste jaren over het geheel genomen goed geboerd.

Kostenposten rijzen de pan uit

Maar de markt is onzekerder geworden. De gasmarkt is een perfect voorbeeld. Nog nooit ging het daar prijstechnisch zo tekeer. Maar ook andere grondstoffen en kostenposten van telers rijzen de pan uit. In een vrije markt is dat echter nauwelijks relevant voor de uiteindelijke prijs. Want die gaat niet door kosten, maar door vraag en aanbod omhoog en omlaag. Pas als door hogere kosten (of om wat voor andere redenen dan ook) er minder product op de markt wordt gebracht, terwijl de vraag nog net zo hoog is, gaan in het zog van hogere kosten ook de prijzen omhoog.

Lees ook: Kan verbeterde keten prijsschokken opvangen?

Prijselasticiteit

Dat kan dan vervolgens wel weer wat doen met de vraag, want van duurdere groenten en fruit zal de consument wellicht iets minder gaan kopen. Hoezeer consumenten hun koopgedrag aanpassen op prijsverhogingen of -verlagingen, noemen economen prijselasticiteit. Die term kwam vorige week langs in een analyse die Rabobank losliet op de te verwachten effecten van een btw-verlaging. Uitgaande van een prijselasticiteit van 0,5 tot 0,6 rekent de bank voor dat als de uitgaven aan groenten en fruit, van alle Nederlandse huishoudens bij elkaar, door het afschaffen van btw met € 500 miljoen omlaag gaan, we daar met zijn allen slechts voor € 250 miljoen extra aan groenten en fruit gaan kopen.

Die andere € 250 miljoen kunnen Jan en Janine Modaal goed gebruiken voor ook hún duurdere gasrekening. Al kan het ook zomaar opgaan aan nieuwe mobieltjes of toch weer all-in naar een Grieks eiland, als dat weer mag.