premium
Een handvol Bokashi. Dit product is minder ver verteerd dan compost, het bodemleven kan hier direct mee aan de slag. - Foto: Peter Roek
Bokashi maken is niet eenvoudig. Het fermentatieproces levert organische stof waarmee het bodemleven direct aan de gang kan.
Bokashi is een snelwerkende voedingsbron voor het bodemleven. In het productieproces is de organische stof voorverteerd zodat het bodemleven zich er direct mee kan voeden. Er is veel discussie over het verschil tussen bokashi en compost en wat nu effectiever is voor het bodemleven en voor de bodemvruchtbaarheid. Een eenduidig beeld is er nog niet. Bokashi kan van ieder type organisch materiaal gemaakt worden, denk aan mest, mislukte ruwvoerkuilen, reststromen uit kassen, slootmaaisel of andere organische resten uit openbaar groen.
Een risico voor een afnemer is dat er geen keurmerk is voor bokashi
Om het fermentatieproces goed te laten verlopen, worden micro-organismen toegevoegd die het proces moeten versnellen, kalk voor een stabiele pH en kleimineralen om nutriënten die bij het proces vrijkomen te binden. Alle ingrediënten worden goed gemengd en de hoop wordt vervolgens minimaal acht weken luchtdicht afgesloten.
Koolstof gaat niet verloren
Een voordeel ten opzichte van het composteringsproces is dat gedurende het fermentatieproces geen koolstof verloren gaat. Van 1.000 kilo uitgangsmateriaal blijft na fermentatie zo’n 900 kilo over. Na compostering blijft van 1.000 kilo uitgangsmateriaal zo’n 300 tot 400 kilo compost over. Bij bokashi wordt deze afbraak uitgesteld: in de bokashi-kuil blijft de organische stof weliswaar behouden, echter bij bokashi zet het bodemleven de organische stof om waardoor dat een enorme boost krijgt. Na een jaar is nog 25% van de aangevoerde organische stof over in de vorm van effectieve organische stof (EOS). Bij toediening van compost is na een jaar nog zo’n 90% van de aangevoerde organische stof over.
Onafhankelijk onderzoek naar het effect van bokashi op het bodemkwaliteit en bodemleven en het verschil met compost is nog maar beperkt gedaan. Meestal is het onderdeel van een groter onderzoek naar het effect van toedienen van extra organisch materiaal. Duidelijke verschillen zijn hier nog niet uitgekomen.
Wetgeving nog niet duidelijk
Bokashi valt niet onder de Meststoffenwet. Het product wordt gezien als ‘overige organische meststof’. Vanuit de Vrijstellingsregeling plantenresten wordt een uitzondering gemaakt onder de noemer ‘kleine kringloop’. Er geldt een vrijstelling van de Meststoffenwet indien de productie, verwerking en toediening van bokashi binnen een straal van 10 kilometer ligt. De aangevoerde mineralen worden niet als aanvoerpost opgenomen in de mestboekhouding. Het gebrek aan duidelijke wetgeving maakt het dus mogelijk om binnen een kleine kringloop de bodem te voorzien van extra organische stof, zonder dat dat ten koste gaat van de mestruimte binnen het bedrijf.
Landbouwkundige mogelijkheden
CZAV-adviseur Lein de Visser onderzoekt al een aantal jaren de landbouwkundige mogelijkheden van bokashi. Harde cijfers heeft hij niet, maar in de praktijk, op demopercelen ziet hij wel positieve effecten. Zo constateerde hij vooral een intensievere beworteling op percelen waar bokashi toegediend is. Afgelopen seizoen bleek in een perceel plantuien waar op het deel waar bokashi gestrooid is beduidend minder schieters gevormd te worden. Een verklaring hiervoor heeft hij niet.
Het zijn vooral waterschappen en andere terreinbeherende organisaties die met bokashi aan de slag willen. In plaats van het maaisel voor zo’n € 25 per ton af te moeten voeren naar een composteerbedrijf, kan het ter plekke ingekuild en na fermentatie op het land uitgereden worden.
Een risico voor een afnemer is dat er geen keurmerk is voor bokashi. Om niet het risico te lopen op vervuiling of insleep van ziekten of onkruiden zou iedere partij onderzocht moeten worden.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht