premium
Raketaanval door Rusland op televisietoren in Kiev. - Foto: ANP
De Nederlandse ondernemer Dirck Smits van Oyen doet zijn verhaal vanuit de Oekraïense hoofdstad Kiev.
2.000 ton mais is gestrand op weg naar de haven van Odessa. Twaalf werknemers op zijn bedrijf zijn opgeroepen voor militaire dienst. Auto’s en vrachtwagens zijn gevorderd door de Oekraïense burgerwacht. En zelf brengt de Nederlandse agrarisch ondernemer Dirck Smits van Oyen de nachten door in de kelder van zijn huis in Kiev, dubbend of, wanneer en langs welke weg hij de stad kan ontvluchten. Een stad die naar zijn verwachting ‘vernietigd’ dreigt te worden door Russische bombardementen.
Vertrek overwegen
Het zijn bizarre en gevaarlijke omstandigheden waarin Dirck Smits van Oyen en andere inwoners van Oekraïne nu moeten leven. Hij klinkt via de telefoon opvallend rustig, maar hij maakt zich grote zorgen. Over Kiev, over zijn landbouwbedrijf ten westen daarvan en over het land Oekraïne, waar hij al 12 jaar ondernemer is. ‘Het is verschrikkelijk wat hier gebeurt’.
Ik zie nog meer burgers met wapens lopen dan soldaten. Indrukwekkend is dat. Dit wordt een heel lange guerrillaoorlog
Smits van Oyen woont in het zuidelijke deel van Kiev. Dat is tot nu toe het rustigste deel van de stad, omdat de Russen vanuit het noorden komen. Wel zag en hoorde hij de explosies. ‘Het is heel angstig en stressvol. Gister zagen we de bommen inslaan.’ De nachten brengen hij en zijn gezin door in de kelder van hun huis. Ze overwegen om te vertrekken uit Kiev richting het landbouwbedrijf. Constant is hij in zijn hoofd bezig met de route – waar kun je langs, waar is het nog veilig? Hij verwacht dat het op het platteland in het westen van het land veiliger zal zijn dan in de hoofdstad. Eenmaal daar, gaan ze bekijken of een vlucht naar Polen en daarna Nederland de volgende stap moet zijn. Hij is afkomstig uit Nuenen (N.-Br.).
Somber over de toekomst
Smits van Oyen is uiterst somber over de toekomst van Oekraïne. Net als alle Oekraïners om hem heen ziet hij Poetin als een psychopaat, een irrationele figuur waar niet mee te praten is. Hij acht de Russische dictator in staat Kiev en andere steden te vernietigen – ook al zegt Poetin dat Oekraïners en Russen broedervolken zijn, en ook al is Kiev zo’n beetje een heilige stad in Russische ogen. Smits van Oyen schetst het zo: “Poetin is als een echtgenoot die zijn vrouw slaat omdat ze niet van hem houdt. En hoe harder zij hem afwijst, hoe harder hij gaat slaan.” Om zich heen ziet hij een enorme eensgezindheid en vastberadenheid bij de Oekraïners. ‘Ik zie nog meer burgers met wapens lopen dan soldaten. Indrukwekkend is dat. Dit wordt een heel lange guerrillaoorlog.”
Het bedrijf: 6.000 hectare, 100 medewerkers
Dirck Smits van Oyen heeft sinds 2010 een groot landbouwbedrijf in het westelijk deel van Oekraïne, in Khmelnitsky Oblast. Het bedrijf heet Farmgate Ukraine LLC. De onderneming telt naast 150 stuks melkvee 6.000 hectare akkerbouw. Er zijn 100 medewerkers.
Het bouwplan bestaat normaliter uit onder meer mais, tarwe, soja, zonnebloemen en suikerbieten. Zelf woont hij in Kiev, het bedrijf wordt gerund door een Duitse collega. Smits van Oyen alle niet-agrarische zaken. Twee tot drie dagen per week is hij op het bedrijf.
We bekijken nu hoe we ons bouwplan kunnen aanpassen
Mais is een belangrijk gewas, met als afzetmarkten China en de EU. Een transport van 30 treinwagons met daarin 2.000 ton van zijn mais staat sinds het uitbreken van de oorlog stil op de spoorweg naar de haven van Odessa, die plat ligt. De vracht vertegenwoordigt een waarde van een half miljoen euro, vertelt hij. Maar het is niet zijn grootste zorg, nu de veiligheid van hem en zijn medewerkers en landgenoten zo op het spel staat.
De gestrande maislevering is maar een van de gevolgen van de oorlog voor het bedrijf. Van de 100 werknemers zijn er al 12 opgeroepen voor militaire dienst, waardoor er aan het begin van het voorjaarsseizoen meteen gebrek aan arbeidskracht dreigt. Verder zijn auto’s en vrachtauto’s van het bedrijf gevorderd voor de burgerwacht. Smits van Oyen noemt dat overigens ‘niet zo erg’, hij ziet het als bijdrage aan de goede zaak.
Steentje bijdragen
Juist nu zou ongeveer het voorjaarswerk beginnen, maar veel daarvan kan niet doorgaan vanwege gebrek aan kunstmest, chauffeurs en straks diesel. Zo is de kunstmest die besteld was in onder andere Charkov, niet aangekomen. Smits van Oyen: ‘We bekijken nu hoe we ons bouwplan kunnen aanpassen. Gewassen die veel kunstmest en gewasbescherming vragen eruit, andere erin. Mais gaat er uit, dat vraagt veel kunstmest. Ook de suikerbieten zijn al geschrapt. Ik denk dat het meer tarwe en soja wordt.”
Van de 6.000 hectare is 1.500 hectare vorig najaar al ingezaaid met wintergraan en winterkoolzaad. De rest moet dit voorjaar in april/mei de grond in. Gelukkig is het zaaigoed wel al in huis, evenals 25.000 liter diesel, waar ze even mee vooruit kunnen.
Waar andere akkerbouwbedrijven opgeroepen zijn om aardappelen en andere voedingsproducten te leveren aan de steden, is dat bij Smits van Oyen niet aan de orde. Tarwe heeft hij niet meer, en aardappelen verbouwt hij niet. Wel geeft hij melk aan de bevolking en de regering. “Zo proberen we ons steentje bij te dragen.’
Nederlanders actief in Oekraïne
Er zitten meer Nederlandse ondernemers in Oekraïne – boeren maar ook toeleveranciers. Een van hen is René Kremers van bedrijf Difco, hij is actief in Oekraïne én in Rusland, en verblijft nu in Nederland. Hij levert benodigdheden voor met name de melkveehouderij, van sperma tot managementprogramma’s.
Dagelijks heeft Kremers contact met zijn medewerkster in Oekraïne, die middenin oorlogsgebied zit en veel tijd in de schuilkelders moet doorbrengen. Volgens Kremers is er groot tekort aan mankracht in Oekraïne omdat veel mannen zich aangemeld hebben om mee te vechten, of opgeroepen zijn voor het leger. Hij bevestigt de indruk dat de mensen in Oekraïne zich met hand en tand tegen een Russische bezetting zullen blijven verzetten.
Zijn bedrijf is ook actief in Rusland, maar door de strenge coronarestricties daar, stonden de activiteiten lange tijd op een laag pitje. Het begon juist de laatste tijd weer aan te trekken, vertelt hij. Kremers verwacht dat de impact van de sancties groot zal zijn. Hij wijst erop dat bijvoorbeeld voerleveranties (die zijn bedrijf overigens niet doet) normaliter vaak pas na 90 dagen betaald hoeven worden. Maar nu willen leveranciers 30 dagen vooruitbetaald worden. En dat bij een sterk gestegen rente.
Kees Huizinga
In verschillende media zijn Nederlandse agrariërs in Oekraïne geïnterviewd. Kees Huizinga zou je intussen bijna een ‘bekende Nederlandse boer in Oekraïne’ kunnen noemen. Zijn website A Dutch Farmer in Ukraine is in veel nieuwsprogramma’s al genoemd. Hij post verhalen en vlogs op zijn website. Een video laat zien dat hij vluchtelingen uit Oost-Oekraïne in huis heeft en hij laat hen aan het woord. De mensen waren twee dagen onderweg.
Hij vertelt in een filmpje op Twitter hoe een truck van zijn bedrijf met tarwe onderweg is naar Kiev om een molen daar te bevoorraden, voor brood voor de mensen in Kiev. Huizinga heeft een melkvee- en akkerbouwbedrijf.
Willem Nammensma
De Friese regionale omroep bracht een interview met Willem Nammensma, medewerker op een Oekraïens bedrijf in de buurt van de westelijke stad Lviv. Daar werden onder meer drie vrachtwagens aardappelen opgehaald voor Kiev. ‘Groot respect voor de chauffeurs die die gevaarlijke reis ondernamen”, aldus Nammensma.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht