Ergernis over voorstel nieuwe vorm van pacht

Pachters ontstemd over voorstel minister Schouten voor vrijer pachtbeleid.

Pachters zijn slecht te spreken over de invulling die – nu demissionair – minister Schouten wil geven aan het pachtbeleid. Vlak voor de jaarwisseling is hierover overleg geweest tussen het ministerie en organisaties van pachters en verpachters. Volgens pachtersbond BLHB lag daar een plan op tafel met onder meer een nieuwe vorm van meerjarige pacht met vrije prijsvorming, zeer tegen de zin van de pachters.

Inperking kortlopende pacht

Het ministerie bevestigt dat er zo’n bespreking is geweest maar ontkent dat er een nieuwe liberale pachtvorm op tafel lag. Wel bevestigt de woordvoerder dat het de bedoeling is kortlopende pacht in te perken en langlopende pacht vrijer te laten.

Volgens de pachters behelst het voorstel van Schouten niet alleen vrije prijsvorming, maar ook de mogelijkheid om eisen te stellen aan grondgebruik bij contracten langer dan 6 jaar. Het aantal pachtvormen zou bovendien verminderd moeten worden tot twee hoofdsoorten: reguliere pacht en geliberaliseerde pacht. Daarbij zou de prijsvorming bij kortlopende pacht (korter dan 6 jaar) dan minder vrij, maar bij lange pacht juist vrijer worden, aldus BLHB.

Concurrentie met beleggers

‘Vrijheid blijheid’

BLHB-voorzitter Hans Meijer noemt de vrijere pachtvorm van langer dan 6 jaar een vorm van ‘vrijheid, blijheid’. “Veel verpachters zullen voor het maximale rendement gaan. Ofwel: de hoogste prijs. Dat leidt tot concurrentie met kapitaalkrachtige partijen, zoals beleggers. Bovendien kan de verpachter het contract via de Grondkamer eenvoudig ontbinden. Dat maakt dergelijke ‘langere contracten’ onzeker.” Meijer verwacht dat verpachters pacht zullen uitgeven voor voor periodes van 6 jaar en 1 dag. “Dan kunnen zij optimaal profiteren.”

Verpachters: Het Rijk wekt verkeerd imago

Federatie Particulier Grondbezit (FPG) wil niet inhoudelijk ingaan op het besproken document maar is duidelijk in haar visie. Zij hoopt op een herziening van het pachtbeleid met meer ruimte voor langjarige afspraken waarbij pachters en verpachters samen de duur, prijs en gebruik bepalen. FPG-directeur Berend Pastoor: “Wij streven naar langdurige contracten. Verpachters kijken niet alleen naar de hoogste prijs, zoals velen beweren. Zij willen een duurzame samenwerking aangaan.”

Volgens Pastoor is het juist het systeem van inschrijvingen van het Rijksvastgoedbedrijf dat voor hoge prijzen zorgt. “Daarmee creëren zij een verkeerd imago voor de verpachters. Zo werken private verpachters niet.” Ook noemt de FPG boeren die op papier geen boer meer zijn, maar nog wel grond vasthouden. “Zij zouden ruimte moeten maken voor de nieuwe generatie. Grond is een schaars en kostbaar goed die blijvers nodig hebben voor uitbreiding en extensivering.”

Zekerheid voor jonge boeren?

Schouten werkt al lang aan vernieuwing van het pachtbeleid. In maart 2019 verscheen een brief met de contouren daarvan. Ze wilde meer meer nadruk op langdurige pacht en aandacht voor bodembeheer. Daarbij zouden vooral jonge boeren perspectief moeten krijgen. Kortdurende liberale pacht zou ze ontmoedigen door een vorm van prijsbeheersing (pachtnorm). Daarvoor in de plaats zou er meer ruimte komen voor vrije afspraken en voorwaarden over grondgebruik en de pachtprijs bij pachtvormen langer dan zes jaar. Op de valreep heeft ze daar dus verder invulling aan gegeven. Of dit nog tot verandering zal leiden in het beleid, is onzeker. Het kabinet is demissionair. Woensdag bepaalt de landbouwcommissie van de Tweede Kamer of het pachtbeleid controversieel wordt verklaard. Als dat gebeurt, komt het voor de verkiezingen niet meer tot een voorstel.