’EU zet nog steeds vol in op biomassa’

Stond de stook van biomassa tot een paar jaar geleden nog bekend als milieubewust, van dat imago is weinig meer over. Dat wil zeggen, in Nederland. Als gevolg daarvan is de verkoop van installaties in de glastuinbouw, de grootste afzetmarkt, ingestort. Betekent dit het einde voor de stook van biomassa? “Nee”, denkt Eppo Bolhuis, voorzitter van de NBKL, de brancheorganisatie van leveranciers van bioketels en brandstoffen. “Biomassa is meer dan ooit nodig om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen.”

_{Lees verder onder de foto.}

Eppo Bolhuis, voorzitter van NBKL, de brancheorganisatie van leveranciers van bioketels: “Als de waarheid boven tafel komt, dan staat biomassa weer snel terug op de kaart.” – Foto: Joef Sleegers

Hoe gaat het met de afzet van bioketels?

“In de afgelopen jaren werden er tien tot vijftien installaties per jaar verkocht in de glastuinbouw. Het begon terug te lopen in 2019, toen de SDE-subsidie omlaag ging. In 2020 zijn een stuk of drie installaties verkocht. Op dit moment ligt het aantal orders nog lager.”

Wat betekent dit voor de bioketelbranche?

“Dit treft de branche natuurlijk hard. De leden van de NBKL zitten nu op 20% van hun vroegere afzet, schat ik. Van de circa 720 arbeidsplaatsen zijn er 400 verloren gegaan. In Nederland gaat het vooral om import en montage; er is één bedrijf dat zelf ketels produceert.”

Is dit dan het einde van biomassa in Nederland?

“Er is discussie geweest of biomassa zou moeten worden afgebouwd. In december kwam het Planbureau voor de Leefomgeving met het advies, dat het niet verstandig zou zijn om snel af te bouwen. Houtige biomassa is volgens het PBL ook niet zo slecht als in de pers wordt beweerd. De warmtemarkt in Nederland is op dit moment voor 7% hernieuwbaar. Die markt is lastig te verduurzamen. Biomassa zal daar een belangrijke rol blijven spelen. Op termijn, als er grote warmtenetten zijn die gevoed worden door geothermie, restwarmte en aquathermie, zal biomassa meer de winterse pieken gaan opvangen. Maar voorlopig is dat niet aan de orde.”

_{Lees verder onder de foto.}

Ondanks strengere eisen en goedkoop gas kan houtstook een rendabel alternatief zijn voor glastuinders. – Foto: Peter Visser

Kun je nog steeds subsidie krijgen voor een bioketel?

“Ja, biomassa staat nog steeds op de lijst. Ik verwacht ook niet dat die er snel vanaf zal gaan. Wel is de SDE-subsidieronde nog maar een keer per jaar opengesteld, in oktober 2021. Dat betekent dat je in september de vergunning rond moet hebben.”

Is het nog mogelijk om een vergunning te regelen?

“Stikstof is voor alle sectoren een hoofdpijndossier. De provincies staan er erg verschillend in. Sommige provincies laten tuinbouw-bioketelprojecten gewoon doorgaan; in andere provincies zoals Zuid-Holland is het een stuk lastiger. Terwijl biomassa-installaties die lokale reststromen gebruiken en die rookgassen reinigen, zelfs negatieve emissies hebben. Want ze onttrekken de stikstof die in het hout zit aan de kringloop.”

En de emissie van fijn stof?

“Een moderne kleine ketel stoot minder fijn stof uit dan een personenauto. Dat is niet te vergelijken met een houtkachel. Op dit moment ligt de emissienorm op 20 mg/m3 rookgas voor ketels tussen 1 en 5 MW, maar die wordt op 1 januari 2022 aangescherpt naar 5 mg. Als de SDE-subsidie van kracht blijft, zal die waarschijnlijk ook de nieuwe emissienormen dekken; dat is tenminste onze inzet. Die norm van 5 mg is goed haalbaar. Het gaat slechts om een kleine kostenverhoging.”

De negatieve publieke opinie in Nederland is uitzonderlijk

Hoe wordt in Europa naar bio-energie gekeken?

“In de EU is bio-energie een belangrijke pijler voor hernieuwbare energie, met 16,7% van de totale warmteproductie. Zeker in landen als Duitsland en Oostenrijk is biomassa groot. In Duitsland is zelfs de subsidie voor kleinere ketels verhoogd. De negatieve publieke opinie in Nederland is uitzonderlijk.”

Is er nog toekomst voor biomassa in de glastuinbouw?

“In de glastuinbouw ligt nog een enorm potentieel. Op dit moment staan er 50 installaties, maar dat zou zo kunnen verdubbelen. En dat is ook nodig. De glastuinbouw loopt achter met de afgesproken reductie van de CO₂-emissie. Er bestaan ook andere opties om duurzame warmte op te wekken, zoals geothermie, maar die zijn vaak veel duurder en onzekerder. Voor biomassa gebruikt de glastuinbouw voor meer dan 90% lokale reststromen uit Nederland. De herkomst daarvan staat niet ter discussie.”

Wat vind je van de bijstook van hout in kolencentrales?

“Dat ligt heel anders. Kolencentrales wekken elektriciteit op met geïmporteerde houtpellets en met een rendement van 35%. De meeste warmte wordt weggegooid. De glastuinbouw haalt 100% rendement aan warmte uit een bioketel en dat gebeurt voor meer dan 90% met lokale biomassa. Bij het verzet tegen biomassa wordt dit onderscheid echter niet gemaakt. Milieuorganisaties scheren alle gebruik van biomassa over één kam. Daar heeft onze branche enorm veel last van.”

Heb je dit weleens met milieuorganisaties besproken?

“Dat hebben we wel eens geprobeerd, ja. Ik merk dat ze het te ingewikkeld vinden om de boodschap over te brengen als ze moeten differentiëren naar soorten biomassa en toepassing. Dat doet afbreuk aan hun actie.”

_{Lees verder onder de foto.}

Eppo Bolhuis: “Die productiebossen zou je niet mogen rooien? Je gaat toch ook niet tegen een paprikateler zeggen dat hij geen paprika’s mag oogsten?” – Foto: ANP

Je moet naar de feiten kijken, niet naar de emoties van bomenknuffelaars

Hoe krijg je nuancering in de publieke opinie?

“Je moet naar de feiten kijken, niet naar de emoties van bomenknuffelaars. Het zou gek zijn als je snoeihout uit bossen niet zou mogen gebruiken om energie op te wekken. In Scandinavische landen staan miljoenen hectaren bos, waarvan een deel beschermd is, maar ook een deel productiebos is. Dat is niet anders dan landbouw in Nederland. Die productiebossen zou je niet mogen rooien? Dat klinkt heel raar voor een bosbouwer. Je gaat toch ook niet tegen een paprikateler zeggen dat hij geen paprika’s mag oogsten?”

Welke rol hebben de media in deze discussie?

“Ik denk dat de media een grote rol hebben. In de pers lees je dat het PBL biomassa zo snel mogelijk wil afbouwen, dat alle wetenschappers fel tegen biomassa zouden zijn, dat installaties zo veel fijn stof uitstoten. Dat zijn beweringen die helemaal niet kloppen. De emissienormen in Nederland zijn de scherpste ter wereld en er zijn tal van wetenschappers die achter het gebruik van biomassa staan. De Europese Commissie zet er vol op in. Als de waarheid boven tafel komt, dan staat biomassa weer snel terug op de kaart.”

Maar dan zijn er geen ketelbouwers meer.

“Bijna alle installaties worden in het buitenland geproduceerd. Daar is een veel grotere afname, en die loopt gewoon door.”