Onderzoek: ODE ‘stok-achter-deur’ glastuinbouw

Van fiscale ingrepen om glastuinbouw naar meer CO2-besparing te bewegen, is verlagen of schrappen van ODE-heffing op elektriciteitsinkoop kansrijk.

Dat stellen onderzoekers van Wageningen Economic Research en Ecorys in een rapport over individuele afrekenmiddelen voor de klimaatopgave in de landbouw. De onderzoekers onderzochten fiscale maatregelen als ‘een stok achter de deur’ omdat de sector een aanscherping van de klimaatdoelen te wachten staat. Plannen voor meer CO₂-besparing moeten resulteren in een nieuw sectordoel voor 2030.

Gas duurder

Naast verlaging of zelfs afschaffing van de heffingen op elektriciteitsinkoop staat een lastenverzwaring van gasinkoop genoemd in dat rapport. Van een serie maatregelen zien de onderzoekers dat de tariefstructuur van de Energiebelasting en ODE voor gas van een vlak naar een progressief systeem omgezet kan worden.

Combinatie maatregelen

Aan het verhogen van de heffingen op gas kleven nadelen, erkennen de onderzoekers. Het draagvlak in de sector is er mogelijk niet en de internationale concurrentiepositie komt in gevaar. Daardoor zal een combinatie van fiscale maatregelen nodig zijn om de belastingdruk niet te zeer te verhogen.

Positieve optie

Het verlagen van de energiebelasting en ODE op inkoop van elektriciteit is daarmee vergeleken een positieve optie om de CO₂-reductie te stimuleren. Er is draagvlak voor in de sector en het raakt de concurrentiepositie niet. Het mogelijke effect op de verduurzaming is niet berekend.

Er kleeft ook een nadeel aan dat buiten de glastuinbouw ligt. De onderzoekers signaleren dat het afremmen van de eigen elektriciteitsproductie via WKK ervoor zorgt dat buiten de tuinbouw een CO₂-besparing verdwijnt. De energiecentrales zullen meer elektriciteit moeten leveren. De tuinbouw-WKK’s leveren immers minder.

Sectorsysteem individualiseren

De onderzoekers keken ook naar het CO₂-sectorsysteem voor de glastuinbouw. Dat mist nu stevige prikkels om te verduurzamen. Dat systeem kan aangepast worden door het te individualiseren. Daarvoor lagen al plannen in het Energie Besparing Systeem Glastuinbouw (EBG), maar invoering is nog aangehouden omdat daarvoor een algemeen verbindend verklaring nodig is.

Leidraad sectorgesprekken

Het onderzoek van Wageningen Economic Research en Ecorys dateert uit 2020, en was de basis voor gesprekken tussen glastuinbouw en overheid. Volgens onderzoeker Nico van der Velden staan de resultaten nog altijd overeind. Het onderzoek is niet eerder gepubliceerd.