De Ruiter wil rassen testen op ToBRFV-bedrijven

De Ruiter Seeds wil met bedrijven in contact komen die kampen met het tomatenvirus ToBRFV. Het bedrijf wil resistente rassen zo snel mogelijk testen in praktijksituaties. Aan diezelfde bedrijven wil De Ruiter ook voorrang geven bij mogelijke lancering van die rassen. In 2022 zal de zaadproductie van resistente rassen immers nog niet voldoende zijn om aan de verwachte vraag te voldoen. Dat liet het bedrijf vrijdag 21 mei weten aan plantenkwekers en adviseurs tijdens een webinar.

Stapeling virussen

Voor nu gaat het om tests van gangbare producteigenschappen in besmette kassen, dus ook virusgevoeligheid. Daarbij is aandacht voor het effect van stapeling van virussen, met name voor het Pepinomozaiek-virus (PepMV).

Het groentezadenbedrijf van Bayer ontwikkelde rassen in verschillende segmenten met resistentie voor ToBRFV. De trials zijn gericht op tussenteelten en nieuwe teelten (na schoning). Deze rassen worden niet van een claim hoogresistent voorzien. Door stapeling van de resistentie-eigenschappen komen deze mogelijk wel daarbij in de buurt, stelt het bedrijf zelf. De praktijkproeven moeten dat uitwijzen.

Expressie van symptonen

In deze fase van het teeltseizoen is er expressie van ToBRFV-symptomen. Dat merkt het zaadbedrijf aan contacten met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Die bellen bijna wekelijks om ‘monsters te trekken’ als een (proef)ras in een besmette kas staat. Een verklaring voor die activiteit van NVWA gaf De Ruiter Seeds niet. NVWA laat besmette teeltbedrijven rond deze tijd opnieuw testen.

Een aantal telers kiest bij besmetting voor gedeeltelijke ruiming en vult die lege rijen weer met tussenplanting. Voor die bedrijven heeft De Ruiter experimentele resistente rassen klaar in segmenten trosgrof, snacktomaat en ‘aardbeitype’. Deze experimentele rassen worden dan naast standaardrassen herplant. De Ruiter sluit een overeenkomst met de teler. Het zaadbedrijf volgt de raseigenschappen vervolgens digitaal, met filmpjes via WhatsApp.

Gedeeltelijke ruiming kans voor proef tussenplanting. Foto: Ton van der Scheer

De Ruiter ‘wil geen klikspaantje spelen’

Alles wordt afgestemd met NVWA, stelt Jan Kamper, verantwoordelijke voor externe proeven van rassen in de EU bij De Ruiter. “We willen geen klikspaantje spelen, maar het is duidelijk dat het om een Q-organisme gaat. Daarvoor moeten alle verdenkingen gemeld worden. Uiteraard voldoen we daaraan.”

De Ruiter beseft dat het niet het enige zaadbedrijf is met deze aanpak. De ontwikkeling van resistente rassen is een wedloop tussen de zaadfirma’s in twee sporen. De rassen met hoge resistentie zijn nog niet klaar voor commerciële proeven. Die met een lagere resistentie (Intermediate Resistance) stromen echter de markt op voor commerciële proeven.

Ras met resistentie al in Polen

Zo maakte De Ruiter Seeds vrijdag 21 mei tijdens het webinar bekend dat Yarimaru, een roze vleestomaat met resistentie, al gelanceerd is in Polen. Daar staan enkele tientallen hectares. “We hebben dat voor ons gehouden om te kijken hoe goed dit ras zich houdt onder praktijkomstandigheden. Het is goed genoeg voor grootschalige teelt. Dit ras heeft resistentie en andere resistenties die ook geschikt zijn voor Zuidelijke landen”, vertelt Kamper.

Harmen Hummelen, verantwoordelijk voor de kwaliteit bij zaadproductie, weet dat hygiëne de sleutel is om ToBRFV buiten de deur te houden. Tegelijk is het virus vaak niet te stoppen door onbedachte routes. “Je ziet dat teeltbedrijven na schoning het wel eens redden om schoon te blijven in het eerste jaar, maar in het tweede jaar dwarrelt het virus toch weer de kas in. Het kan zijn dat het een stofdeeltje is van een jas die je een halfjaar geleden aan de kapstok hing.” Een andere route is via de supermarkt. “Personeel van veredelaars kent de rassen. Als een medewerker in de supermarkt toch verkleurde vruchten ziet, is er een reëel risico dat besmetting een route is via personeel.”