Met de komst van corona hebben we allemaal geleerd wat hygiënemaatregelen inhouden. In de tomatenwereld was dit geen nieuws. Daar kwam je in ons land al geen tomatenkas binnen zonder een pak, handschoenen en schoenbescherming. Het steeds grotere aantal tomatenvirussen had dit al noodzakelijk gemaakt.
In Kazachstan is deze ontwikkeling nu ook begonnen. Behalve virussen zijn ook bacteriën een grote bedreiging. In een land waar veel aardappelen geteeld worden zonder controle, is van alles aanwezig. Clavibacter is in het hele land te vinden.
Pas duidelijk als er iets misgaat
Merkwaardig is dat de hygiëneprotocollen pas belangrijk worden nadat er iets misgaat. Ondanks dat van tevoren duidelijk is aangegeven wat hygiëne inhoudt, wordt de aanpak van bedrijfskleding en schone erven voor het laatst bewaard. Als je zegt dat bedrijfskleding op het bedrijf moet blijven en daar gewassen moet worden, kijkt men je vreemd aan.
Maar hoe belangrijk alle protocollen en hun toepassing ook zijn, je ziet toch steeds weer nieuwe ziektes opduiken. Ook insecten spelen een belangrijke rol bij de verspreiding. Chemisch bestrijden zal alleen maar moeilijker worden. We moeten dus zoeken naar methoden om insecten de baas te blijven. Maar IPM, insectennetten en de semi-gesloten kas brengen ook niet wat we hadden verwacht.
Planten met sterke afweer
We zien dat mensen met een goed afweersysteem geen last hebben van het coronavirus. We moeten dus ook planten gaan telen met een sterke afweer. Helaas zijn er veel middelen te koop die de lading niet dekken. Wordt het niet eens tijd om hier wetenschappelijk naar te kijken? Een certificaat voor middelen die echt werken?
Zeker is dat virussen nooit verdwijnen. We zullen dus in de toekomst moeten dealen met blijvende hygiënemaatregelen. Maar het doel moet zijn sterke planten telen, en mensen meer groenten laten eten van die sterke planten. Dan komt alles goed.