DNA in sloot te herleiden naar paprika- of tomatenteler

Het Hoogheemraadschap van Delfland verwacht met 99% zekerheid te kunnen vaststellen bij welke paprika- of tomatenteler vervuild water is gelekt of geloosd. Met een nieuwe methode kan het schap vervuild water sneller herleiden naar de bron. Elk ras tomaat of paprika heeft immers uniek erfelijk materiaal. Traceren kan nog steeds als water eerst is behandeld met standaard UV-bestraling. Dat vermindert het DNA maximaal 90%, maar uit proeven blijkt dat voldoende DNA overblijft om een tracering uit te voeren.

De techniek is zo gevoelig dat moleculen kunnen overwaaien uit een nabijgelegen kas of uit de mond van de monsternemer als deze tomaat gegeten heeft. Het aantal gevonden moleculen is dan laag. Door de detectienormen ruim in te stellen, lijkt dat risico van vals-negatief of vals-positief beperkt te worden.

Oppervlaktewater complex

De proeven zijn vooral op drainwater op de teeltbedrijven zelf gedaan. In oppervlaktewater is het complexer. Vaak wordt in oppervlaktewater de hoogste concentraties erfelijk materiaal gemeten van het gewas dat het dichtst bij geteeld werd. Dat is echter niet altijd het geval. In een monster bij een paprikabedrijf werd weliswaar een hoge concentratie DNA van paprika gedetecteerd, maar de concentratie DNA van tomaat was ruim tweemaal zo hoog. Dat was toe te schrijven aan een 100 meter stroomopwaarts gelegen tomatenbedrijf.

De verhoogde nitraatwaarde werd toegeschreven aan het bedrijf waarvan de meeste DNA is gevonden. Dat is genoeg voor het opsporen van een lekkage, maar voor een boete voor lozing is het bewijs dan complexer.

Instrument vooral om lekkages op te sporen

De techniek lijkt zo vooral een snel en goedkoop instrument om lekkages op te sporen. Lozingen zijn nauwelijks te verwachten met alle maatregelen die telers genomen hebben voor waterzuivering en lozing op het riool. Nu moet het schap watermonsters op 300 stoffen laten toetsen via duur labonderzoek. De nieuwe methode is nog niet ontwikkeld voor andere gewassen. Het schap hoopt dat andere waterschappen dergelijke testen laten ontwikkelen.

eDNA is een veelbelovende techniek voor het opsporen van lozingen en lekkages in glastuinbouwgebieden. Deze methode kan met 99% zekerheid de bron achterhalen. https://t.co/hPg3kllgS4#waterkwaliteit #biodiversiteit #innovatie pic.twitter.com/sNZIxtnxjV

— HH Delfland (@hhdelfland) April 20, 2021